កាតព្វកិច្ចរបស់សហគ្រាស

សេចក្តីផ្តើម

     ជាទូទៅការបើក និងបិទសហគ្រាស ឬគ្រឹះ​ស្ថានមួយមិនមែនជាការងាយស្រួលនោះទេ ។ ការបើកសហគ្រាសត្រូវមានការទទួលស្គាល់ពីក្រសួងទទួលបន្ទុក ឬក្រសួងអាណាព្យាបាល ចំណែកឯការបិទសហគ្រាសវិញក៏ត្រូវតែជូនដំណឹងអំពីការបិទនេះផងដែរបើយោងតាមនីតិវិធីច្បាប់ ។ សហគ្រាស គ្រឹះ​ស្ថានគឺជាផ្នែកមួយនៃផលិតកម្ម ហើយការផលិតទៀតសោតត្រូវការប្រើប្រាស់គ្រឿងយន្ត និងកម្មករនិយោជិតជាច្រើន    ចំណែកនិយោជកជាអ្នកដែលមានអធិនភាពចំពោះកម្មករនិយោជិតរបស់ខ្លួនតាមច្បាប់ការងារកម្ពុជាឆ្នាំ ១៩៩៧ ។ យោងតាមច្បាប់រូបវ័ន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គលជាសាធារណៈ ឬឯកជនទាំងអស់នឹងទុកជានិយោជកដែលបង្កើតសហគ្រាសតាមន័យនៃច្បាប់នេះ លុះត្រាតែបុគ្គលទាំងនោះមានប្រើកម្មករ និងនិយោជិតម្នាក់ ឬច្រើននាក់ ទោះបីមិនជាប់លាប់ក៏ដោយ លើសពីនេះសហគ្រាសនីមួយៗ អាចមានគ្រិះស្ថានច្រើន ហើយគ្រិះស្ថាននីមួយៗ នោះអាចប្រើមនុស្សមួយក្រុមធ្វើការរួមគ្នាក្នុងកន្លែងណាមួយជាក់លាក់ ដូចជារោងចក្រ រោងជាង ការដ្ឋាន...ក្រោមការគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំរបស់និយោជក ។ ដូច្នោះក្នុងនាមនិយោជកសហគ្រាសមួយ ថាតើត្រូវមានកាតព្វកិច្ចយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះសហគ្រាស ក៏ដូចជាកម្មករនិយោជិតរបស់ខ្លួន ។ ម៉្យាងវិញទៀត ថាតើសហគ្រាសមានកាតព្វកិច្ចទទួលខុសត្រូវដូចម្តេចដើម្បីដំណើការរបស់សហគ្រាសល្អប្រសើរ និងមានភាពត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាធរមាន ។ លើសពីនេះទៅទៀតក្រៅពីកាតព្វកិច្ចតាមផ្លូវច្បាប់ ថាតើសហគ្រាសត្រូវមានកាតព្វកិច្ចយ៉ាងដូចម្តេចដែរ ចំពោះការទទួលខុសត្រូវរបស់ម្ចាស់សហគ្រាស(និយោជក)ចំពោះអនាម័យ និងសន្តិសុខរបស់កម្មករនិយោជិត ។

          ដូចនេះគប្បីស្វែងយល់នូវការបកស្រាយយ៉ាងលំអិតដូចខាងក្រោមនេះ៖

            ផ្នែកទី១            កាតព្វកិច្ចរបស់សហគ្រាស

          ជំពូកទី១              និយមន័យនៃសហគ្រាស

          សហគ្រាស គឺជាគ្រឹះ​ស្ថាន ​ឬ​អង្គការ​ជា​របស់​រាជការ​ ឬ​របស់​ឯក​ជនសម្រាប់​ទទួល​ធ្វើ​ការ​ធំ​ៗ ដូច​ជា        ​ស្ថាបនាស្ពាន ស្ថាបនាថ្នល់​ជាដើម ឧទាហរណ៍ៈសហ​គ្រាស​ទទួល​ធ្វើ​ស្ពាន ប្រគល់​មុខ​សំណង់​នោះ​ទៅ​ឲ្យ​សហ​គ្រាស ។ ចំណែកពាក្យសហ​គ្រិនគឺជាម្ចាស់​សហ​គ្រាស ឬជន​អ្នក​កាន់​កាប់​សហ​គ្រាស ។[1]       

          ជំពូកទី២             កាតព្វកិច្ចរបស់សហគ្រាស

          កថាខណ្ឌទី១        ការចុះបញ្ជីការរបស់សហគ្រាស

          នៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន​​​ មុននឹងបុគ្គលណាម្នាក់ ឬក្រុមហ៊ុនមួយអាចបើកអាជីវកម្មបាន ពួកគេត្រូវជួលកម្មករនិយោជិត ហើយដំណើរការអាជីវកម្មបុគ្គល ឬក្រុមហ៊ុននោះ ត្រូវចុះបញ្ជីការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ។ ជាញឹកញាប់ ក្រុមហ៊ុនអាចត្រូវចុះបញ្ជីការជាមួយការិយាល័យជាច្រើនសំរាប់គោលបំណងខុសៗពីគ្នា  ។ ឧទាហរណ៍ ក្រុមហ៊ុនអាចត្រូវចុះបញ្ជីការិយាល័យពន្ធដារ ដើម្បីឲ្យការិយាល័យនេះបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនដើម្បីអនុវត្ត និងដាក់ឲ្យអនុវត្តច្បាប់ស្ដីពីពន្ធដារ ។ ជាញឹកញាប់ក្រុមហ៊ុនត្រូវចុះបញ្ជីការជាមួយអាជ្ញាធរក្រុងដើម្បីធានាថា      ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះដំណើរការទៅនឹងកន្លែងសំរាប់អាជីវកម្ម ដោយមានអាជ្ញាប័ណ្ណអាជីវកម្មត្រឹមត្រូវ ។

          នៅកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនត្រូវចុះបញ្ជីការជាមួយក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។ ដើម្បីអោយក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារអាចបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ដើម្បីអនុវត្ត នឹងដាក់អោយអនុវត្តច្បាប់ការងារ វាជាការចាំបាច់សម្រាប់ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារអាចមានលទ្ធភាពកំណត់លើសហគ្រាសទាំងអស់ដែលគ្រប់គ្រងដោយច្បាប់ការងារ ។ ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ត្រូវការស្គាល់សហគ្រាសអ្នកណា ស្ថិតនៅកន្លែងណា ធ្វើអាជីវកម្មអ្វី តើកម្មករនិយោជិតរបស់គេជាអ្នកណា។

          និយោជកទាំងអស់ដែលគ្រប់គ្រងដោយច្បាប់ការងារតម្រូវឲ្យធ្វើ  និងបញ្ជូនទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារនូវសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងបើកសហគ្រាស ។ ជាទូទៅនិយោជកត្រូវចុះបញ្ជីការជាមួយក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ មុនពេលផ្ដើមដំណើរការ ប៉ុន្តែមានករណីលើកលែងចំពោះនិយោជកសហគ្រាសតូចៗខ្លះ ។ សហគ្រាសណាមួយដែលជួលកម្មករនិយោជិតតិចជាងប្រាំបីនាក់ ហើយដែលសហគ្រាសនោះ មិនបានប្រើប្រាស់គ្រឿងចក្រក្នុងមុខជំនួញរបស់ខ្លួនទេនោះ អាចផ្ញើរសេចក្ដីជូនដំណឹងបើកសហគ្រាសជូនក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារក្នុងរយះពេលសាមសិប(៣០)ថ្ងៃក្រោយបើកសហគ្រាស ។ សហគ្រាសឯទៀតទាំងអស់ត្រូវផ្ញើរសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងបើកសហគ្រាសរបស់ខ្លួនទៅ​ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ មុនបើកសហគ្រាស ។

          និយោជកទាំងអស់ដែលត្រូវបានអនុវត្តច្បាប់ការងារនេះ ត្រូវធ្វើសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារនៅពេលបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថាន ។ សេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹង នេះហៅថាសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងបើកគ្រឹះស្ថាន ដែលត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ និងដាក់ជូនក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារនៅមុនពេលបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថានជាស្ថាពរ ។

          និយោជកដែលបានប្រើកម្មករនិយោជិតធ្វើការជាប់លាប់តិចជាងប្រាំបីនាក់ ហើយគ្មានប្រើប្រាស់គ្រឿងយន្ដ ត្រូវធ្វើសេចក្ដីប្រការជូនដំណឹងនេះទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ក្នុងរយះពេលសាមសិប បន្ទាប់ពីថ្ងៃបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថានជាស្ថាពរ ។ [2]

          សហគ្រាសនីមួយៗ ក៏ត្រូវបញ្ជូនសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងបិទសហគ្រាសទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ក្នុងពេលសាមសិបថ្ងៃក្រោយពីពេលបិទសហគ្រាសរបស់ខ្លួន ។ [3]

          ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងការធ្វើបទបញ្ជា ដើម្បីបញ្ជាក់ពីនីតិវិធីតម្រូវឲ្យមាន និងខ្លឹមសារនៃសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងបើក និងបិទសហគ្រាស ។ នៅថ្ងៃទី ២១ ខែ មេសា ឆ្នាំ ១៩៩៧ ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារបានចេញប្រកាសលេខ ១៤៧-៩៧ ស្ដីពី “សេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងបើក និងបិទសហគ្រាសគ្រឹះស្ថាន” ។

          ប្រកាសលេខ ១៤៧-៩៧ តម្រូវឲ្យសហគ្រាសធ្វើកិច្ចការបីយ៉ាងនៅពេលបើកសហគ្រាសគឺ

      ១-ដាក់ជូនពិនិត្យជាមុននូវគម្រោងផែនទីសំណងផ្សេងៗ ដូចជារោងចក្រ រោងជាង ឬការិយាល័យនីមួយៗ ។ សហគ្រាសត្រូវដាក់ជូនពិនិត្យនៅនាយកដ្ឋានពេទ្យការងារ​នូវផែនទីរួមរបស់សហគ្រាស ដោយមានទាំងប្រព័ន្ធការពារអគ្គីភ័យ ប្រព័ន្ធផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតអាចផឹកបាន ប្រព័ន្ធបញ្ជេញទឹកសំអុយ ឃ្លាំងទុកផលិតផលដែលមានគ្រោះថ្នាក់ កន្លែងដាក់សំរាម និងកាកសំណល់របស់រោងចក្រ ។

   ​  ២-សំណុំលិខិតនៃសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងបើកសហគ្រាស យកតាមគំរូក្នុងឧមសម្ព័ន្ធទី ១ នៃប្រកាសលេខ ១៤៧-៩៧ ។ នៅក្នុងគំរូសេចក្ដីជូនដំណឹងបើកនោះរួមមានៈ

      នាមរបស់សហគ្រាស នាម និងសញ្ជាតិម្ចាស់ ឬនាយក

      អាស័យដ្ធានសហគ្រាស

      យុត្តាធិការសហគ្រាស

      ប្រភេទសកម្មភាពសហគ្រាស

      ​ចំនួនកម្មករនិយោជិត បុរស និងប្រភេទការងារដែលគេបំពេញ (ដូចជានាក់ត្រួតពិនិត្យបុគ្គលិកការិយាល័យ​កម្មករជំនាញ ។ល។

      ​​ចំនួនកម្មករនិយោជិតស្រី្ភភេទ និងប្រភេទការងារដែលគេបំពេញ(ដូចជានាក់ត្រួតពិនិត្យបុគ្គលិកការិយាល័យ កម្មករជំនាញ ។ល។

      ចំនួនកម្មករនិយោជិតជាកុមារមានអាយុចន្លោះ ១៦ដល់១៨ ឆ្នាំ ។

      ពត៌មានអំពីការងារដែលកម្មករនិយោជិតជាស្រ្តី និងកុមារធ្វើនៅពេលយប់ ។

      ប្រភេទម៉ាស៊ីន និងវត្ថុធាតុដើមដែលប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់​ ដែលប្រើក្នុងសហគ្រាស ។

      ការឈប់សំរាកប្រចាំសប្ដាហ៍ ។

       ប្រកាសលេខ ១៤៧-៩៧ នេះត្រូវទុកជានារាករណ៍ តាមប្រកាស ២៨៨ ​សកបយ ​ដែលចុះថ្ងៃ​ ៥ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ ​២០០១។

    ​  ៣-សំណុំលិខិតនៃសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងអំពីចលនាបុគ្គលិក  យកតាមគំរូឧបសម្ព័ន្ធទី ២ នៃប្រកាសលេខ ១៤៧-៩៧ ។ សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងអំពីចលនាបុគ្គលិក មានរាយបញ្ជីកម្មករនយោជិកទៅតាមប្រភេទការងារដែលគេធ្វើ (អ្នកត្រួតពិនិត្យនយោជិត ការិយាល័យកម្មករមានជំនាញខ្ពស់ កម្មករមានជំនាញមធ្យម ។ ល។ លើសពីនេះទៀតត្រូវរួមបញ្ចូលទាំងពត៌មានខាងក្រោមនេះសម្រាប់កម្មករនយោជិកម្នាក់ៗ៖

      ឈ្មោះពេញ

      ភេទ

      ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំកំណើត

      លេខកាតសម្គាល់ខ្លួនរបស់កម្មករនិយោជិត

      ប្រាក់ឈ្នួល

      របៀបបើកប្រាក់ឈ្នួល

      ការបរិច្ឆេទផ្តើមធ្វើការ

      តួនាទី

      កម្រឹតការសិក្សា និងជំនាញ

          ក្រសួងទទួលខុសត្រូវក្នុងការធ្វើប្រកាស ដើម្បីបញ្ជាក់ពីនីតិវិធីដែលតម្រូវឲ្យមាន និងខ្លឹមសារនៃសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងបើក និងបិទសហគ្រាស ។ [4] នៅថ្ងៃទី ៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០១ ក្រសួងបាននចេញប្រកាសលេខ ២២៨-២០០១ ស្តីពី “សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងបើក និងបិទសហគ្រឹះស្ថាន” ។ ប្រកាសនេះចែងជាពីទម្រង់បែបបទ ២ ដែលត្រូវដាក់ឲ្យក្រសួង ពិនិត្យដើម្បីបើកសហគ្រាស ។ ទម្រង់បែបបទមួយទាក់ទងទៅនឹងសហគ្រាសផ្ទាល់ និងមួយទៀតទាក់ទងនឹងបុគ្គលិកដែលធ្វើការនៅទីនេះ ។

          ប្រកាសនេះបានចែងផងដែរថា សហគ្រាសត្រូវបន្តជូនដំណឹងទៅក្រសួងការងារពីការផ្លាស់ប្តូរ ទាក់ទងទៅនឹងទីកន្លែងសកម្មភាព ឬម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ។

          ដូចនេះនិយោជកទាំងអស់ ដែលត្រូវអនុវត្តច្បាប់ការងារនេះត្រូវធ្វើសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារនៅពេលបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថាន ។ សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងនេះហៅថាសេចក្តី ប្រកាសជូនដំណឹងបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថាន ដែលត្រូវធ្វើជាលាយល័ក្ខណ៍អក្សរ និងដាក់ជូនក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារនៅមុនពេលបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថានជាស្ថាពរ ។ និយោជក ដែលមានប្រើកម្មករនិយោជិកធ្វើការជាប់លាប់តិចជាងប្រាំបីនាក់ហើយគ្មានប្រើប្រាស់គ្រឿងយន្តត្រូវធ្វើសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងនេះទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារក្នុងរយៈពេលសាមសិបថ្ងៃបន្ទាប់ពីថ្ងៃបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថានជាស្ថាពរ ។ ចំពោះការបិទសហគ្រាសនិយោជក ត្រូវធ្វើសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារដែរក្នុងរយៈពេលសាមសិបថ្ងៃបន្ទាប់ពីបិទសហគ្រាសនោះ ។ ប្រកាសក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារកំណត់អំពីបែបបទ និងនិតិវិធីនៃការធ្វើសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងបើក និងបិទសហគ្រាសតាមករណីនីមួយៗ ។ និយោជកត្រូវបើកឲ្យមាន និងរក្សាទុកឲ្យបានត្រឹមត្រូវនូវសៀវភៅបញ្ជីនោះនឹងមានចែងក្នុងប្រកាសក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។

          កថាខណ្ឌទី២        សៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រិះស្ថាន

          ក្រៅពីការចុះបញ្ជីការជាមួយក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ សហគ្រាសនីមួយៗក៏ត្រូវរក្សាទុកសៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថាន ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២០ ផងដែរ ។

          និយោជកត្រូវបើកឲ្យមាន និងរក្សាទុកឲ្យបានត្រឹមត្រូវនូវសៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថានមួយដែលអធិការការងារបានចុះលេខរៀង និងចុះហត្ថលេខាសង្ខេប។គំរូនៃសៀវភៅបញ្ជីនោះ និងមានចែងក្នុងប្រកាសក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។ [5]

          នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៩៧ ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារបានចេញប្រកាសលេខ ៩២-៩៧ ស្ដីពី​​​​​​​ “សៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹស្ថាន”។ឧបសម្ព័នក្នុងប្រកាសលេខ ៩២-៩៧ មានគំរូក្របខាងក្រៅ សំរាប់សៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថាន ដោយមានសំគាល់ពត៌មានដូចជា ឈ្មោះ និងអាស័យដ្ធានរបស់គ្រឹះស្ថាន និងប្រភេទសកម្មភាពអាជីវកម្មដែលធ្វើ ។ ទំព័រគំរូនៃសៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថាន គឺជាទំព័រទំនេរដោយមានកន្លែងសំរាប់អធិការការងារចុះហត្ថលេខា ។

          មាត្រា ២០​ មិនបានបញ្ជាក់គោលបំណងជាក់លាក់នៃសៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថានទេ ប៉ុន្តែមាត្រា ២៣៦ យើងបានឃើញថា បញ្ជីកាជាកន្លែងសំរាប់អធិការការងាររក្សាទុកកំណត់ត្រា​និងកំណត់សំគាល់អំពីអនាម័យ សន្តិសុខ និងអធិការលក្ខខ័ណ្ឌការងារក្នុងគ្រឹះស្ថាន ។

          ការចុះទៅធ្វើការនៅតាមគ្រឹះស្ថាន និងការត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តបទបញ្ញត្តិច្បាប់ និងបទបញ្ជាទាក់ទងនិងអនាម័យ​ លក្ខខ័ណ្ឌការងារ និងសន្តិសុខការងារត្រូវធ្វើដោយអធិការការងារ​ និងអភិបាលការងារ ។ អធិការពេទ្យការងារនិងនាក់ជំនាញខាងសន្តិសុខការងារត្រូវសហការគ្នាបំពេញបេសកកម្មនេះ ។

          ក្រោយពេលត្រួតពិនិត្យ បើសង្កេតឃើញមានការខុសឆ្គង អធិការការងារត្រូវដាក់កំហិតដល់នាយកគ្រឹះស្ថានដោយបញ្ជាក់ច្បាស់នូវចំនុចដែលមិនត្រូវតាមបទបញ្ជានៃជំពូក ៨ របស់ច្បាប់ការងារ និងប្រកាសអនុវត្តជំពូកនេះ ។ [6]

          មាត្រា ២៣៦ ការដាក់កំហិតត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ​ទោះលើសៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថានក្ដីដោយសំបុត្រអនុសិដ្ធដែលមានសេចក្ដីបញ្ជាក់ទទួលក្ដី ឬដោយលិខិតជូនផ្ទាល់ដៃ ដែលមានចុះហត្ថលេខាថាបានទទួលហើយក្ដី ។ ការដាក់កំហិតនេះត្រូវមានការចុះកាលបរិច្ឆេទហើយ ចុះហត្ថលេខាដែលមានបញ្ជាក់បទល្មើសនិងគ្រោះថ្នាក់ទាំងនោះដែលត្រូវតែលុបបំបាត់ ។ [7]

          មាត្រា២នៃប្រកាសលេខ៩២-៩៧ ក៏មានពត៌មានខ្លះៗ អំពីគោលបំណងនៃសៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថានផងដែរ ។

          និយោជក ឬតំណាងត្រូវជូនសៀវភៅបញ្ជីនេះទៅអធិការការងារ ឬអភិបាលការងារត្រួតពិនិត្យ និងធ្វើការសង្កេត ឬការដាក់កំហិតផ្សេងៗនៅរាល់ពេលចុះត្រួតពិនិត្យ ។ [8]

          យោងតាមមាត្រា ៣ នៃប្រកាសលេខ ៩២-៩៧​ សៀវភៅបញ្ជីណាដែលបានប្រើប្រាស់គ្រប់ទំព័រទាំងអស់ ហើយនិយោជកត្រូវថែរក្សាទុកអោយក្នុងរយះពេលមួយឆ្នាំ ។

          ប្រកាសនេះត្រូវបានចាត់ទុកជានារាករណ៍ ថ្ងៃទី ១១ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០០១ ដោយប្រកាសស្ដីពី សៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថាន លេខ ២៦៨-០១ សកបយ ។ យោងតាមមាត្រា​ ៣ នៃប្រកាស ២៦៨-០១ សកបយ រយះពេលថែរក្សាបញ្ជីណាដែលប្រើប្រាស់គ្រប់ទំព័រទាំងអស់ ត្រូវផ្លាស់ប្ដូរ ពី ១ឆ្នាំ ទៅ ៣ឆ្នាំវិញ ។

          កថាខណ្ឌទី៣        សេចក្តីជូនដំណឹងការផ្លាស់ប្តូរបុគ្គលិក

          បន្ថែមលើពត៌មាន អំពីសហគ្រាសធ្វើអាជីវកម្មនៅកម្ពុជា ច្បាប់ការងារតម្រូវឲ្យទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ រក្សាទុកកំណត់ត្រាស្តីពីការទទួលឲ្យធ្វើការ និងបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកទាំងអស់ ។

          នៅរាល់ពេលដែលទទួលឲ្យធ្វើការ ឬបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកណាម្នាក់ នយោជកត្រូវធ្វើសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។

          សេចក្តីជូនដំណឹងនេះ ត្រូវតែធ្វើជាលាយលក្ខអក្សរក្នុងរយៈពេល ១៥ថ្ងៃយ៉ាងយូរបន្ទាប់ពីថ្ងៃទទួលឲ្យធ្វើការ ឬបញ្ឈប់លែងឲ្យធ្វើការ ។

          សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងនៃទទួលឲ្យធ្វើការ និងការបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកពីការងារ មិនតម្រូវឲ្យធ្វើចំពោះកម្មករនិយោជិក បណ្តោះអាសន្នដែលត្រូវជួលសម្រាប់៖

v  ការងារម្តងម្កាលដែលមានថេរៈវេលាតិចជាង ៣០ថ្ងៃជាប់គ្នា ឬ

v  ការងារធ្វើឈប់ ធ្វើឈប់ ដែលមានថេរៈវេលាពិតប្រាកដសម្រាប់ការងារនេះ មិនលើសពីបីខែក្នុងរយៈពេល ១២ខែបន្តបន្ទាប់គ្នា ។

          សេចក្តីជូនដំណឹងនេះត្រូវធ្វើជាលាយលក្ខអក្សរ ក្នុងរយៈពេល ១៥ថ្ងៃយ៉ាងយូរ បន្ទាប់ពីថ្ងៃទទួលឲ្យធ្វើការ ឬបញ្ឈប់ពីការងារ លើកលែងតែសហគ្រាសខាងកសិកម្មរយៈពេលដល់ទៅ៣០ថ្ងៃ ។ [9]

          ច្បាប់ការងារមិនបានចែងអំពីអ្វីដែលជាពត៌មាន ដែលសហគ្រាសត្រូវរួមបញ្ចូលក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងអំពីការផ្លាស់ប្តូរបុគ្គលិក ដែលតម្រូវដោយមាត្រា ២១​ ទេ ។ ឧបសម្ព័ន្ធទី ២នៃប្រកាសលេខ ១៤៧-៩៧ ជា“សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងអំពីបុគ្គលិក” ។ ប៉ុន្តែឧបសម្ព័ន្ធទី២​ជាផ្នែកមួយនៃ“សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងបើកសហគ្រាស ដែលតម្រូវដោយមាត្រា ១៧”​ ។ គ្មានការចង្អុលបង្ហាញណាមួយដែលថា ឧបសម្ព័ន្ធទី ២ មានបំណងសម្រាប់គោលបំណងបន្ថែមនៃការជូនដំណឹងដល់ក្រសួងទទួលបន្ទុកទទួលការងារ ស្តីពីការទទួលឲ្យធ្វើការ និងបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកពីការងារនោះទេ ។

          ដូចនេះនៅរាល់ពេលដែលទទួលឲ្យធ្វើការ ឬបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកណាម្នាក់ និយោជកត្រូវធ្វើសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។ សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងនេះ ត្រូវតែធ្វើជាលាយល័ក្ខណ៍អក្សរក្នុងរយៈពេលដប់ប្រាំថ្ងៃយ៉ាងយូរបន្ទាប់ពីថ្ងៃទទួលឲ្យធ្វើការ ឬបញ្ឈប់លែងឲ្យធ្វើការ ។ រយៈពេល នេះត្រូវកំណត់ឲ្យដល់សាមសិបថ្ងៃចំពោះសហគ្រាសកសិកម្ម ។

          សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងអំពីការទទួលឲ្យធ្វើការបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកខាងលើនេះមិនអនុវត្តចំពោះ៖

      ការងារម្តងម្កាលដែលមានថេរវេលាជាប់គ្នាចំនួនតិចជាងសាមសិបថ្ងៃ ។

      ការងារធ្វើឈប់ធ្វើឈប់ដែលថេរវេលាពិតប្រាកដសំរាប់ការងារនេះមិនលើសពីបីខែក្នុងរយៈពេលដប់ពីរខែបន្តបន្ទាប់គ្នា ។

          កថាខណ្ឌទី៤        សៀវភៅការងារ

          សេចក្តីត្រូវការបំផុតនៅក្នុងជំពូកទី ២ នៃច្បាប់ការងារ គឺជាសេចក្តីតម្រូវការសម្រាប់និយោជក ។ តម្រូវការនៅក្នុងច្បាប់ការងារដែលកម្មករនិយោជិតត្រូវមានសៀវភៅការងារ ដែលផលប៉ះពាល់ទាំងនិយោជក ទាំងកម្មករនិយោជិត ។

          ជនដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរធ្វើការយកឈ្មួលពីនិយជកណាមួយ ត្រូវតែមានសៀវភៅការងារ ។

          ជនណាក៏ដោយមិនអាចប្រើកម្មករនិយោជិត ដែលមិនប្រតិបត្តិតាមបទបញ្ញត្តិនៃកថាខ័ណ្ឌខាងលើនេះបានទេ ។ [10]

          ​ចំពោះកម្មករដែលធ្វើការយកឈ្នួលតាមរដូវក្នុងចំការអាចមានសៀវភៅការងារ ឬគ្មានក៏បាន​ ។[11]

          សៀវភៅការងារជាកំណត់ត្រានៃប្រវត្តិការងារបុគ្គលម្នាក់ៗ ។ គោលបំណងដែលបានពោលមកនៃសៀវភៅការងារ គឺដើម្បីបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណរបស់កម្មករនិយោជិត ហើយសម្រាប់បញ្ជាក់ការងារនីមួយៗ ដែលធ្វើដើម្បីបញ្ជាក់ប្រភេទការងារប្រាក់ឈ្នួល និងរបៀបបើកប្រាក់ឈ្នួល ហើយពេលទទួលឲ្យធ្វើការ និងពេលបញ្ឈប់បុគ្គលណាម្នាក់ពីការងារ ។ វាជាការខុសច្បាប់ចំពោះនិយោជកដាក់ចូលក្នុងសៀវភៅការងារនូវការវាយតម្លៃកម្មករនិយោជិត ។ វាក៏ជាការខុសច្បាប់ចំពោះអ្នកណាម្នាក់យកសៀវភៅការងារទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីគោលបំណងផ្សេងៗជាជាងការបញ្ជាក់អំពីពត៌មានដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ ។

          កាលណាបាត់សៀវភៅការងារ ត្រូវតែប្ដឹងទៅអធិការការងារ ហើយត្រូវអាចចេញទុតិយតាក្នុងលក្ខខ័ណ្ឌដូចគ្នាក្នុងការចេញសៀវភៅការងារដែរ ។

          កម្មករនិយោជិតទទួលខុសត្រូវក្នុងការរកសៀវភៅការងារពីអធិការការងារ ។​ កម្មករនិយោជិតត្រូវបង្ហាញអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណដែលចេញដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ហើយនិងវិញ្ញាប័ត្រមុខរបរដែលចេញអោយដោយនិយោជក ហើយត្រូវបង់ជូនថវិការជាតិនូវអាករដែលមានអត្រា និងរបៀបទទួលប្រាក់ដូចមានកំណត់ក្នុងប្រកាសរួមនៃក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។

          នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩៣ ក្រសួងសង្គមកិច្ចការងារ និងអតីតយុទ្ធជន និងក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុបានចេញប្រកាសរួមមួយលេខ ៧៩-៩៣ ដែលកំណត់ប្រាក់ចំនួន ១៥០០រៀលសំរាប់សៀវភៅការងារសម្រាប់កម្មករនិយោជិតមានសញ្ជាតិខ្មែរ ។ ប្រកាសរួមលេខ ៧៩-៩៣ ត្រូវបានដាក់ចេញដើម្បីអនុវត្តច្បាប់ការងារឆ្នាំ ១៩៩២ ដែលបានតម្រូវការចាំបាច់សំរាប់សៀវភៅការងារ ។ នៅថ្ងៃទី ២៩ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៩៧ ក្រសួងទទួលបន្ទុក    វិស័យការងារបានចេញសេចក្ដីជូនដំណឹងលេខ ១៣-៩៧ ដែលបញ្ជាក់តម្លៃចំនួន ១៥០០ រៀលគត់ ។  ប្រកាសនេះត្រូវទុកជានារាករណ៍ដោយប្រកាសលេខ៥៦សកបយ នាថ្ងៃទី​២០-០៣-២០០១ដែលនៅតែរក្សាអត្រានេះដដែល ហើយអាករនេះត្រូវបានកំណត់ឲ្យបង់តែម្ដងគត់ ។

          និយោជកក៏មានការទទួលខុសត្រូវខ្លះចំពោះសៀវភៅការងារដែរ ។ ទីមួយ និយោជកមិនអនុញ្ញាតអោយទទួលបុគ្គលណាម្នាក់ជាកម្មករនិយោជិតទេ លុះត្រាតែបុគ្គលនោះមានសៀវភៅការងារ ។

          ទីពីរ មាត្រា ៣៧ តម្រូវអោយនិយោជកធ្វើការកំណត់សំគាល់ក្នុងសៀវភៅការងារ ពេលនិយោជកទទួលអោយធ្វើការ និងពេលបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិតណាម្នាក់ ក៏ដូចជាកំណត់សំគាល់លើចំនួនប្រាក់ឈ្នួលរបស់កម្មករនិយោជិត និងការតំឡើងប្រាក់ឈ្នួល ។ កថាខ័ណ្ឌទីពីរនៃមាត្រា ៣៧ ចែងថា “ការកត់ត្រាដោយនិយោជកខាងលើនេះ ត្រូវតែយកទៅសុំចុះទិដ្ធាការអំពីអធិការការងារ ក្នុងរយះពេលប្រាំពីរថ្ងៃពេញ ក្រោយពីថ្ងៃចូល ឬឈប់ធ្វើការ” ។ វាមិនច្បាស់លាស់ថាតើនិយោជក ឬកម្មករនិយោជិតដែលតម្រូវអោយបង្ហាញកំណត់ហេតុនេះទៅអធិការការងារនោះ ។ លើសពីនេះទៀត តម្រូវអោយបង្ហាញកំណត់ហេតុទៅអធិការការងារ ហាក់ដូចជាកាតព្វកិច្ចបន្ថែមលើមាត្រា ២១ ដែលតម្រូវអោយនិយោជកធ្វើសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងអំពីការផ្លាស់ប្ដូរបុគ្គលិកទៅ​ អធិការការងារក្នុងរយះពេល ១៥ ថ្ងៃនៃការផ្លាស់ប្ដូរនោះ ។

          សរុបមកជនដែលមានសញ្ជាតិ្តខ្មែរធ្វើការយកឈ្នួលពីនិយោជកណាមួយ ត្រូវតែមានសៀវភៅការងារ ។ ជនណាក៏ដោយ មិនអាចប្រើប្រាស់កម្មករនិយោជិកដែលមិនប្រតិបត្តិតាមបទប្បញ្ញត្តិនៃកថាខ័ណ្ឌខាងលើនេះបានទេ ។ ចំពោះកម្មករដែលធ្វើការយកឈ្នួលតាមរដូវក្នុងចំការអាចមានសៀវភៅការងារ ឬគ្មានក៏បាន ។ សៀវភៅការងារសំរាប់សំគាល់អត្តសញ្ញាណសាមីខ្លួន ។ ប្រភេទការងារដែលជននេះបានចុះកិច្ចសន្យាបន្តៗ មកទៀត ។ មិនត្រូវយកសៀវភៅការងាររបស់កម្មករនិយោជិកទៅប្រើប្រាស់ខុសពីគោលដៅនៃការបង្កើតសៀវភៅនេះទេ ។ កាលណាកម្មករនិយោជិកឈប់ធ្វើការឲ្យនិយោជក និយោជកនោះមិនត្រូវចារមូលវិចារអី្វលើសៀវភៅការងារនេះទេ ។ សៀវភៅការងារនេះធ្វើដោយអធិការការងារនិងចេញឲ្យតាមសេចក្តីសុំរបស់កម្មករនិយោជិកដែលបង្ហាញលិខិតអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចេញឲ្យហើយនឹងវិញ្ញាបនប័ត្រមុខរបរ ដែលនិយោជកខ្លួនចេញឲ្យ ។ ការចេញសៀវភៅការងារត្រូវបង់ជូនថវិការជាតិនូវអាករដែលមានអត្រា និងរបៀបទទួលប្រាក់ដូចមានកំណត់ក្នុងប្រកាសរួមនៃក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។ ការទទួល ឬបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិក ប្រាក់ឈ្នួល និងការតម្លើងប្រាក់ឈ្នួលត្រូវកត់ត្រាក្នុងសៀវភៅការងាររបស់សាមីខ្លួន ។ ការកត់ត្រាដោយនិយោជកខាងលើនេះ ត្រូវតែយកទៅសុំចុះទិដ្ឋាការ អំពីអធិការការងារក្នុងរយៈពេលប្រាំពីរថ្ងៃពេញក្រោយពីថ្ងៃចូល ឬឈប់ធ្វើការ ។ ការបាត់សៀវភៅការងារ ត្រូវតែប្តឹងទៅអធិការដ្ឋានការងារ ។ ទុតិយតាអាចនឹងចេញឲ្យបានក្នុងល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចគ្នានឹងការចេញសៀវភៅការងារដែរ ។

          កថាខណ្ឌទី៥        សៀវភៅបើកប្រាក់

          សៀវភៅបើកប្រាក់ ជាសៀវភៅមួយសម្រាប់កត់ត្រាបញ្ជីនៃកម្មករនិយោជិតដែលមានសិទ្ធិទទួលប្រាក់ឈ្នួល និងអត្ថប្រយោជន៍ទៀត និងចំនួនប្រាក់ដែលបានបើក ។ មាត្រា ៣៩ នៃច្បាប់ការងារ តម្រូវឲ្យនិយោជកគ្រប់រូបរក្សាទុកដោយទៀងទាត់ជាដរាប នូវសៀវភៅបើកទឹកប្រាក់ក្នុងការរិយាល័យបេឡា ឬទីចាត់ការនៃសហគ្រាស ។ មានតម្រូវការជាច្រើនសំរាប់ថែរក្សាសៀវភៅបើកប្រាក់នេះ ។

          ១- មុននឹងយកទៅប្រើសៀវភៅបើកប្រាក់ត្រូវមានចុះលេខគ្រប់ទំព័រ និងចុះហត្ថលេខាសង្ខេបដោយអធិការការងារ ។

          ២-​ អធិការការងារអាចទារកសៀវភៅនេះនៅគ្រប់ពេលវេលា ។

          ៣- កាលណាប្រើសៀវភៅនេះគ្រប់ទំព័រអស់ និយោជកត្រូវយកទុកថែរក្សាអោយគង់ក្នុងរយះបីឆ្នាំ ។

          មាត្រា ៣៩ តម្រូវអោយក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ដើម្បីកំណត់គំរូនៃសៀវភៅបើកប្រាក់នេះ ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយសហគ្រាសណាចង់ធ្វើសៀវភៅបើកប្រាក់តាមរបៀបផ្សេងពីនេះ ប៉ុន្តែមានចុះពត៌មាន និងបែបបទត្រួតពិនិត្យដូចគ្នានោះ អាចធ្វើពាក្យសុំទៅអធិការដ្ធានការងារបាន ។

          សៀវភៅបើកប្រាក់ត្រូវកត់ត្រាពត៌មាន :

          ១-ស្ដីពីកម្មករនិយោជិតម្នាក់ៗ និង

          ២-​ពត៌មានដែលទាក់ទងនឹងការងារ ដែលបានធ្វើអំពីប្រាក់ឈ្នួល និងការឈប់សំរាករបស់កម្មករនិយោជិតម្នាក់ៗ ។ [12]

          នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែ មិនា  ឆ្នាំ ១៩៩៧ ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារបានចេញប្រកាសលេខ ៩៣-៩៧ ស្ដីពី “ឧបសម្ព័ន្ធទី ១ នៃប្រកាសលេខ ៩៣-៩៧ ជាទំព័រគំរូនៃបែបបទសៀវភៅបើកប្រាក់ដែលក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារបានយល់ព្រមអោយប្រើ ។ នៅក្នុងការអនុវត្តន៍ ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារបានរៀបចំថតចម្លង សៀវភៅបើកប្រាក់ដែលនិយោជកបានទទួល (សម្រាប់ការបង់ថ្លៃ) នៅពេលគេចុះបញ្ជីការជាមួយក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។ ប្រកាសនេះត្រូវចាត់ទុកជានិរាករណ៍នៅថ្ងៃទី ១១ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០០១ដោយប្រកាសលេខ ២៦៩ សកបយ ។

          សរុបមកនិយោជកដែលមានរៀបរាប់ក្នុងមាត្រា១៧ ត្រូវកាន់ដោយទៀងទាត់ជាដរាបនូវសៀវភៅបើកប្រាក់មួយដែលមានគំរូ និងកំណត់ដោយប្រកាសក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។ មុននឹងយកទៅប្រើសៀវភៅបើកប្រាក់ត្រូវមានចុះលេខគ្រប់ទំព័រ និងចុះហត្ថលេខាសងេ្ខបដោយអធិការការងារ ។ សៀវភៅបើកប្រាក់នេះត្រូវទុកនៅក្នុងការិយាល័យបេឡា ឬទីចាត់ការនៃសហគ្រាសដើម្បីនឹងបានងាយស្រួលក្នុងការត្រួត      ពិនិត្យ ។ កាលណាប្រើសៀវភៅនេះគ្រប់ទំព័រអស់ និយោជកត្រូវទុកថែរក្សាឲ្យគង់ ក្នុងរយៈបីឆ្នាំ ។ អធិការការងារអាចទាររកសៀវភៅនេះនៅគ្រប់ពេលវេលា ។

          សៀវភៅបើកប្រាក់ត្រូវមានកត់ត្រា៖

          ក-ពត៌មានស្តីពីកម្មករនិយោជិកម្នាក់ៗនៅក្នុងសហគ្រាស ។

          ខ-លក្ខណៈសំគាល់អំពីការងារដែលបានធ្វើ អំពីប្រាក់ឈ្នួលហើយនិងការឈប់សំរាក ។

          សហគ្រាសណាដែលចង់ធ្វើសៀវភៅបើកប្រាក់តាមរបៀបផ្សេងពីនេះ ប៉ុន្តែមានចុះពត៌មាន និងបែបត្រួតពិនិត្យដូចគ្នានោះអាចធ្វើពាក្យសុំទៅអធិការដ្ឋានការងារបាន ។

          កថាខណ្ឌទី៦        បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង

          យោងតាមមាត្រា ២២ នៃច្បាប់ការងារ ឆ្នាំ ១៩៩៧ និយោជកដែលមានកម្មករនិយោជិត ៥នាក់ ឬច្រើនជាងនេះត្រូវតែមានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ។ កម្មករនិយោជិត និងនិយោជកត្រូវគោរពតាមបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនេះ។

ចំណុចទី ១     មាតិកានៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង

          អត្ថបទជាភាសាខ្មែរ និងអត្ថបទបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសគឺមិនច្បាស់លាស់ទេ ។ ពង្រាងជាភាសាបារាំងគឺមានលក្ខណៈច្បាស់ជាង ហើយត្រូវបានបកប្រែដូចតទៅ ៖

          បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង សម្រាប់សហគ្រាស ឬគ្រឹះស្ថានត្រូវតែអនុវត្តតាមបទប្បញ្ញត្តិទូទៅនៃច្បាប់ការងារ និងអនុសញ្ញារួមពាក់ព័ន្ធនឹងផ្នែក និងសកម្មភាពរបស់សហគ្រាស គ្រឹះស្ថានរួមមានបទប្បញ្ញត្តិដែលទាក់ទងទៅនឹង៖

v  ការជួលឲ្យធ្វើការ

v  ការគិត និងការបើកប្រាក់ឈ្នួល និងកម្រៃបន្ទាប់បន្សំ

v  តាវកាលិកជាវត្ថុ

v  ពេលម៉ោងធ្វើការ

v  ពេលសម្រាក និងការឈប់សម្រាក

v  ការឲ្យដំណឹងមុន

v  វិធានការសន្តិសុខ និងអនាម័យកម្មករនិយោជិត

v  កាតព្វកិច្ចកម្មករនិយោជិត

v  ទណ្ឌកម្មដែលអាចតម្រូវទៅលើកម្មករនិយោជិត និង

v  បទប្បញ្ញត្តិបន្ថែមទៀតតម្រូវឲ្យមានដោយអធិការការងារដែលមាននៅក្នុងបទបញ្ជា និងនៅក្នុងច្បាប់បច្ចុប្បន្ន ។ [13]

          បទប្បញ្ញត្តិជាច្រើននៃច្បាប់ការងារ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រិះអប្បបរមាហើយនៅក្រោមច្បាប់កាងារ កម្មករនិយោជិតមានសិទ្ធិ ចុះអនុសញ្ញារួមជាមួយនិយោជក ។ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងទាំងអស់ មិនអាចគៀបសង្កត់ ឬកំណត់សិទ្ធិរបស់កម្មករនយោជិត ដែលធានាដោយច្បាប់ បទបញ្ជា ឬអនុសញ្ញារួមឡើយ ។ [14] និយោជកមានសេរីភាព ក្នុងការធ្វើឲ្យមូលដ្ឋានគ្រិះអប្បបរមានេះ មានប្រយោជន៍ដល់កម្មករនិយោជិតច្រើនជាង  ប៉ុន្តែមូលដ្ឋានគ្រិះអប្បបរមាគឺមិនអាចបន្ថយបានទេ ។

          ចំណុចទី២                នីតិវិធីសម្រាប់អនុម័តបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង

          បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងត្រូវតែរៀបចំធ្វើក្នុងរយៈពេលបីខែ ក្រោយពេលបើកសហគ្រាស ។ ទោះយ៉ាងណាមាត្រា ២៤ បានចែងថានាយកសហគ្រាសត្រូវពិគ្រោះជាមួយតំណាងកម្មករនិយោជិតជាមុនសិន ។

          បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនេះមុននឹងដាក់ឲ្យប្រើត្រូវតែទទួលទិដ្ឋាការពីអធិការការងារជាមុន ។[15] អធិការការងារត្រូវចុះទិដ្ឋការលើបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ក្នុងរយៈពេល ៦០ថ្ងៃ ។ ប៉ុន្តែច្បាប់ការងារមិនបានចែងថា នឹងមានអ្វីកើតឡើងប្រសិនបើអធិការការងារ មិនបានចុះទិដ្ឋាការលើបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ក្នុងអំឡុងពេលនោះទេ ។

          ចំណុចទី៣                 បទប្បញ្ញត្តិស្តីពីការដាក់ទោសវិន័យនៅក្នុងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង

          កម្មករនិយោជិតអាចត្រូវបានព្យួរការងារសម្រាប់មូលហេតុស្របច្បាប់មួយចំនួន ស្របទៅតាមបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ។[16] មានទង្វើជាច្រើនទៀតដែលអាចចាត់ចូលជាកំហុសធ្ងន់ក្រៅពីអ្វីដែលមានចែងនៅក្នុងមាត្រា ៨៣     ទង្វើទាំងនេះអាចមានកំណត់ក្នុងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ។[17] ទោះយ៉ាងណា និយោជកមិនអាចប្រើប្រាស់បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងដោយចេតនាដើម្បីឈានទៅរកវិធានការដាក់ទោសវិន័យកម្មករនិយោជិតឡើយ ។[18]

          ប្រសិនបើនិយោជិតរំលោភបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង និយោជកមានសិទ្ធិដាក់ទោសវិន័យ ។ ផ្នែកដែលចែងពីបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង នៅក្នុងច្បាប់ការងារ មានបញ្ញត្តិការពារកម្មករនិយោជិតពីការអនុវត្តដោយរំលោភនូវអំណាចដាក់ទោសវិន័យ ។ មាត្រាទាំងនេះចែងថា៖

v  និយោជកត្រូវចាត់វិធានការដាក់ទោសវិន័យដល់កម្មករនិយោជិតក្នុងរយៈពេល ១៥ថ្ងៃ (និងប្រសិនបើចង់បញ្ឈប់ត្រូវចាត់វិធានការក្នុងរយៈពេល ៧ថ្ងៃ) បន្ទាប់ពីពេលដែលនិយោជកខ្លួនឯង ឬតំណាងណាម្នាក់របស់និយោជកបានដឹង ពីកំហុសនោះ ។[19]

v  ទោសវិន័យត្រូវតែជាសមាមាត្រស្របទៅនឹងទម្ងន់នៃកំហុស ។ អធិការការងារ មាននីតិសម្បទារក្នុងការត្រួតពិនិត្យ ភាពសមាមាត្រនេះ ។[20]

v  និយោជកមិនត្រូវធ្វើការពិន័យជាប្រាក់ ឬដាក់ទោសវិន័យទ្វេរមួយជាពីរចំពោះកំហុសដដែលៗតែមួយ ។ ការពិន័យជាប្រាក់មានន័យថា វិធានការទាំងឡាយដែលនាំឲ្យមានការកាត់បន្ថយប្រាក់ឈ្នួលរបស់កម្មករនិយោជិកដែលត្រូវទទួលបានជាធម្មតាដោយការបំពេញការងារនេះ ។[21]

          ចំណុចទី ៤                បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសម្រាប់គ្រឹះស្ថានតូចៗ

          សហគ្រាស ឬគ្រឹះស្ថានតូចៗដែលបានប្រើកម្មករនិយោជិតជាង៨នាក់មិនចាំបាច់ធ្វើបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងទេ ។ ប្រសិនបើសហគ្រាស ឬគ្រឹះស្ថានតូចៗមិនបានធ្វើបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងទេ និយោជកអាចដាក់ទោសវិន័យ រួមទាំងការព្រមានផ្ទាល់មាត់ ក្នុងការព្យួរការងាររហូតដល់ទៅ ៦ថ្ងៃ ឬការបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិតដោយមាន ឬការគ្មានការឲ្យដំណឹងជាមុន ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយការដាក់ទោសវិន័យត្រូវតែផ្អែកទៅតាមទំហំនៃទោសកំហុសរបស់សាមីខ្លួន ។[22]

          ដូចនេះនិយោជកនៃសហគ្រាស ឬគ្រឹះស្ថាន ដែលមានចែងក្នុងមាត្រា១៧ ហើយដែលមានកម្មករ និយោជិកយ៉ាងតិចប្រាំបីនាក់ ត្រូវតែរៀបចំឲ្យមានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សហគ្រាសមួយជាដរាប ។ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងអនុវត្តបទប្បញ្ញតិ្តទូទៅនៃច្បាប់នេះតាមប្រភេទសហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន នឹងអនុសញ្ញារួមនៃការងារ ដែលស្តីអំពីផ្នែកសកម្មភាពនៃសហគ្រាស ។ ពោលមកនេះជាអាទិ៍គឺបទប្បញ្ញតិ្តទាក់ទង និងល័ក្ខខ័ណ្ឌទទួលធ្វើការការគិតនិងការបើកប្រាក់ឈ្នួល និងកំរៃបន្ទាប់បន្សំតាវកាលិកជាវត្ថុពេលម៉ោងធ្វើ ពេលសំរាក និងការឈប់សំរាកការឲ្យដំណឹងមុនវិធានការអនាម័យនិងសន្តិសុខកម្មករនិយោជិត កាតព្វកិច្ចកម្មករនិយោជិត និងទណ្ឌកម្មករដែលនឹងអាចតម្រូវលើកម្មករនិយោជិត ។ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងត្រូវតែរៀបចំដោយនាយកសហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន ក្រោយពីបានពិគ្រោះនិងតំណាងកម្មករនិយោជិកក្នុងរយៈពេលបីខែបន្ទាប់ថ្ងៃបើកសហគ្រាស ឬរយៈពេលបីខែក្រោយពីការប្រកាសឲ្យប្រើច្បាប់នេះ ប្រសិនបើសហគ្រាសកើតរួចមកហើយ ។ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនេះ មិននឹងដាក់ឲ្យប្រើត្រូវតែបានទទួលទិដ្ឋការអំពីអធិការការងារជាមុន ។ ទិដ្ឋាការនេះត្រូវចេញឲ្យមិនលើសពីរយៈពេលហុកសិបថ្ងៃ ។ ប្រកាសទាំងឡាយនៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ត្រូវចាត់ជាមោឃៈដោយចេញច្បាប់ក្នុងករណីដែលប្រការទាំងឡាយនៃបទបញ្ជាក្នុងនោះអាចនឹងលុបចោល ឬកំរិតសិទ្ធិរបស់កម្មករនិយោជិកដែលសិទិ្ធទាំងនោះមានចែងក្នុងច្បាប់ និងបទបញ្ជាទាំងឡាយមានជាធរមាន ឬមានចែងក្នុងអនុសញ្ញា ឬកិច្ចព្រមព្រៀងរួម ដែលអនុវត្តនៅក្នុងគ្រឹះស្ថាន ។ អធិការការងារត្រូវតែបង្ខំឲ្យដាក់បញ្ចូលក្នុងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង នូវបទប្បញ្ញតិ្តទាំងឡាយដែលត្រូវតែអនុវត្តដោយផ្អែកទៅលើច្បាប់ និងបទបញ្ជាទាំងឡាយជាធរមាន ។ និយោជកមិនអាចដាក់ទោសវិន័យដល់កម្មករនិយោជិកណាម្នាក់ដែលមានកំហុស ដែលនិយោជកខ្លួនឯង ឬតំណាងណាម្នាក់របស់និយោជកបានដឹងអំពីកំហុសនោះ ក្នុង    រយៈពេលលើសពីដប់ប្រាំថ្ងៃ ។ កាលបើកម្មករនិយោជិកមានធ្ងន់ ហើយនិយោជកមិនបានចាត់វិធានការបញ្ឈប់ក្នុងរយៈពេលប្រាំពីរថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃដែលខ្លួនបានទទួលដំណឹងអំពីកំហុសធ្ងន់នេះ និយោជកត្រូវបានទុកជាការបោះបង់សិទិ្ធនោះចោលហើយ ។ ទោសវិន័យ ត្រូវតែជាសមាមាត្រស្របទៅនឹងទំងន់នៃកំហុស ។ អធិការការងារមាននីតិសម្បទាក្នុងការត្រួតពិនិត្យភាពសមាមាត្រនេះ ។ និយោជកមិនត្រួវធ្វើការពិន័យជាប្រាក់ ឬដាក់ទោស     វិន័យទេ្វមួយជាពីរចំពោះកំហុសដដែលៗ តែមួយ ។ ការពិន័យជាប្រាក់មានន័យថា វិធានការទាំងឡាយ ដែលនាំឲ្យមានការកាត់បន្ថយប្រាក់ឈ្នួលរបស់កម្មករនិយោជិក ដែលត្រូវទទួលបានជាធម្មតាដោយការបំពេញការងារនេះ ។ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ត្រូវតែផ្សព្វផ្សាយ និងបិទនៅទីណាមួយដ៏សមរម្យ អាចចូលទៅមើលបានដោយងាយក្នុងកនែ្លងធ្វើការហើយនិងនៅមានត់ទ្វារបន្ទប់សំរាប់ទទួលយកកម្មករឲ្យធ្វើការ ។ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនេះ ត្រូវតែរក្សាទុកដាក់ឲ្យបានល្អអានច្បាស់ជាដរាប ។ ការកែប្រែគ្រប់យ៉ាងនៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងត្រូវតែធ្វើតាមបទប្បញ្ញតិ្តស្តីពីសហគ្រាសគ្រឹះស្ថាននេះ ។ នៅក្នុងសហគ្រាស ឬគ្រឹះស្ថានទាំងឡាយណាដែលមានប្រើកម្មករនិយោជិកតិចជាងប្រាំបីនាក់ហើយដែលគ្មានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង និយោជកអាចធ្វើការព្រមានការសី្តបន្ទោសការព្យួរការងារដោយគ្មានប្រាក់ឈ្មួលដែលមានរយៈពេលមិនលើសពីប្រាំមួយថ្ងៃ ឬការបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកដោយមាន ឬគ្មានការជូនដំណឹងជាមុន ដោយផ្អែកតាមទំងន់នៃកំហុសរបស់សាមីខ្លួន ។

          កថាខណ្ឌទី៧        អាគារូបដ្ឋាន

          អាគារូបដ្ឋាន គឺគ្រឹះស្ថានដែលនិយោជកលក់ដោយផ្ទាល់ខ្លួន ឬដោយមានអ្នកជំនួសនូវគ្រឿងឧបភោគផ្សេងៗទៅឲ្យកម្មករនិយោជិក ឬគ្រួសារជនទាំងនោះដើម្បីសេចក្តីត្រូវការផ្ទាល់ខ្លួន ។

          អាគារូបដ្ឋាន នឹងអាចអនុញ្ញាតអោយបើកលក់បាន លុះត្រាតែបំពេញល័ក្ខខ័ណ្ឌបួនយ៉ាងដូចតទៅនេះ៖

១- មិនត្រូវបង្ខំកម្មករនិយោជិកឲ្យទិញតែនៅទីនោះឡើយ។

២- មិនត្រូវឲ្យនិយោជកឬអ្នកមើលការជំនួសយកចំណេញក្នុងការលក់ទំនិញនេះកឡើយ។

៣- គណនេយ្យសំរាប់អាគារូបដ្ឋាននីមួយៗ ត្រូវឲ្យធ្វើដាច់ដោយឡែកអំពីគណនេយ្យសហគ្រាស។

៤- ថ្លៃគ្រឿងឧបភោគបរិភោគដែលដាក់លក់ ត្រូវបិទផ្សាយឲ្យគេឃើញច្បាស់

          ការបើកអាគារូបដ្ឋានត្រូវកំណត់ដោយ ប្រកាសក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។ អធិការការងារត្រួតពិនិត្យ ការប្រព្រឹត្តទៅនៃអាគារូបដ្ឋានដែលកម្មការនិយោជិកមានតំណាងជ្រើសរើសនៃសាមីកម្មករនិយោជិកចូលរួលមក្នុងការគ្រប់គ្រងផង ។ អធិការការងារអាចបង្ខំឲ្យបិទអាគារូបដ្ឋានជាបណ្តោះអាសន្នរហូតដល់មានសេចក្តីសំរេចជាស្ថាពរពីក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ ។

          កថាខណ្ឌទី៨        កិច្ចធានា

          យោងតាមមាត្រា ៤៤ ការចុះកិច្ចសន្យាការងារ ឬការរក្សាកិច្ចសន្យាការងារ និយោជកមិនអាចតម្រូវឲ្យមានការធានាជាប្រាក់កាស ឬជាប័ណ្ណសិទ្ធិណាមួយឡើយ ទោះបីជាក្នុងរូបភាពបែបណាក៏ដោយ ។ និយាយម៉្យាងទៀតថា គ្មានបុគ្គលណាមួយតម្រូវឲ្យបង់ប្រាក់ ឬដាក់ធានាដើម្បីទទួលបានការងារទេ ។

          ជួនកាលនិយោជកចុះកិច្ចសន្យាការងារមួយដែលក្នុងនោះកម្មករនិយោជិតយល់ព្រមឲ្យនិយោជកកាត់ ឬដកប្រាក់ឈ្នួលរបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេលសាកល្បងការងារ ។ ការកាត់ប្រាក់ឈ្នួលរបៀបនេះបង្កើតឲ្យមានការដាក់តម្កល់ប្រាក់ដែលនិយោជកត្រូវប្រគល់ឲ្យកម្មករវិញបន្ទាប់ពីពួកគេព្រមបន្តកិច្ចសន្យា ក្នុងរយៈពេលអប្បបរមាមួយ ។ ក្រុមប្រឹក្សាអាជា្ញកណ្តាលបានកំណត់ថាការធ្វើរបៀបនេះ គឺរំលោភច្បាប់ការងារ និងត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈភាព ។ [23]

          សរុបសេចក្តីមកក្នុងការចុះកិច្ចសន្យាការងារ ឬការរក្សាកិច្ចសន្យាការងារ និយោកមិនអាចតំរូវឲ្យមានកិច្ចធានាជាប្រាក់កាស ឬជាប័ណ្ណសិទិ្ធណាមួយឡើង ទោះជាក្នុងរូបភាពណាក៏ដោយ ។

          ផ្នែកទី២           ការទទួលខុសត្រូវរបស់ម្ចាស់សហគ្រាសចំពោះ                                អនាម័យ និងសន្តិសុខនៃកម្មករនិយោជិត

          ជំពូកទី១              ទំនួលខុសត្រូវរបស់ម្ចាស់សហគ្រាស(សហគ្រិន)

          កថាខណ្ឌទី១        លក្ខខណ្ឌទូទៅ

ដោយអនុលោមទៅតាមច្បាប់ស្តីពីការងារ ឆ្នាំ១៩៩៧ បានបញ្ញត្តិត្រង់ ជំពូកទី ៨ ពី “អនាម័យ និង សន្តិសុខនៃកម្មករនិយោជិត ” ។ ត្រូវយកទៅអនុវត្តលើសហគ្រាសគ្រប់ប្រភេទ ដែល​ស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់ការងារនេះ លើកលែងតែចំពោះរោងជាង ដែលមានប្រើកម្មករនិយោជិតជា​សមាជិក​នៃគ្រួសារ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ឳពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាលតែ​ប៉ុណ្ណោះ ហើយក៏ត្រូវបានយកទៅអនុវត្តផងដែរ ចំពោះសហគ្រាស ឬរោងជាងទាំងឡាយណា ទោះជាមានលក្ខណៈជាគ្រួសារក៏ដោយឱ្យតែមានការងារប្រព្រឹត្តទៅដោយឡចំហាយ ឬគ្រឿងយន្ត ឬអគ្គីសនី ឬឧស្សាហកម្មនោះអាចមានគ្រោះថ្នាក់ ឬខូចសុខភាព ។

          គ្រប់គ្រឹះស្ថាន និងទីកន្លែងធ្វើការ ត្រូវរក្សាឲ្យបានស្អាត ហើយថាមានលក្ខខណ្ឌអនាម័យ និងសភាពសុខសប្បាយជានិច្ច ឬជាទូទៅត្រូវឲ្យមានលក្ខខណ្ឌការងារជាចាំបាច់សំរាប់សុខភាព​អនាម័យសុខភាពរបស់កម្មករនិយោជិត ។                      

  កថាខណ្ឌទី២        ការទទួលខុសត្រូវរបស់និយោជក

បើតាមមាត្រា ២២៩ គឺថានិយោជកជាអ្នកធានាខុសត្រូវគ្រប់បែបយ៉ាងក្នុងការថែទាំ​សុខភាព​រ​បស់​កម្មករ និយោជិត ដើម្បីឱ្យមានសុខភាពល្អជានិច្ច ។ ដូច្នេះ តើកាតព្វកិច្ចអ្វីខ្លះដែល​និយោជក​ត្រូវ​បំពេញឲ្យបាននោះ?

            ចំណុចទី១                 កាតព្វកិច្ចទូទៅ

            ជាការពិតណាស់ ចំពោះបទបញ្ញត្តិដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ស្តីពីការងារឆ្នាំ១៩៩៧ គឺមាន​លក្ខណៈ    ទូលំទូលាយណាស់ ដែលធ្វើឱ្យយើងពុំអាចកំណត់ថា និយោជកមានកាតព្វកិច្ចអ្វីពិត​ប្រាកដ និងជាក់ស្តែងសម្រាប់ធានាអនាម័យ និងសន្តិសុខនៅក្នុងគ្រឹះស្ថាន ឬសហគ្រាស និងកន្លែងធ្វើការ​របស់​ខ្លួន​នោះទេ ។ ដូច្នេះយើងត្រូវសិក្សាពីចំណុចនីមួយៗ ដែលច្បាប់ស្តីពីការងារបាន​កំណត់ឲ្យ​និយោជក​​ត្រូវ​អនុវត្ត​តាមនោះ ។

          ចំណុចទី២                ការបំភ្លឺ និង សូរសំលេង

            និយោជកត្រូវរៀបចំឲ្យអគាររោងជាង ទីកន្លែងធ្វើការមានពន្លឺធម្មជាតិ និងពន្លឺសិប្បនិម្មិត ដ៏សមស្រប ពោលគឺធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីឲ្យកម្មករ និយោជិត មើលឃើញច្បាស់ និងមិនរោយភ្នែក ។ ត្រូវផ្តល់ពន្លឺឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ និង អាស្រ័យលើប្រភេទការងារ ដែលមិនបង្ករឲ្យមានភាពហត់នឿយនៅពេលសំឡឹងមើល និងផ្តល់លទ្ធផលមិនល្អនៅពេលអនាគត ។ ឧទាហរណ៍ៈ ដូចជាមានបញ្ហាភ្នែកមីញ៉ូបជាដើម...។

          ចំពោះឯកតាសំរាប់ធ្វើជាខ្នាតនៃពន្លឺ គឺ លុច LUX ។ ឧទាហរណ៌កន្លែងធ្វើចរាចរទៅមកត្រូវ​បំភ្លឺជាមធ្យមពី ១០០ ទៅ ១៥០លុច, អាហារដ្ឋានត្រូវបំភ្លឺជាមធ្យម ២០០លុច, ចំពោះការងារ​ច្នៃត្បូងគ្រឿងអលង្ការវិញ ត្រូវបំភ្លឺជាមធ្យម ១៥០០លុចជាដើម ។ ចំពោះប្រព័ន្ធសៀគ្វីនៃការបំភ្លឺមាន​ដូចជា ខ្សែរភ្លើង ជើងចាប់អំពូល កុងតាក់ ត្រូវរៀបចំទៅតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសត្រឹមត្រូវ ដើម្បីជៀសវាងបញ្ហាឆក់ ឬក៏ករណីផ្ទុះសេជាដើម ។ ចំណែកឯម៉ាស៊ីនភ្លើង ត្រូវដាក់នៅ​ឲ្យឆ្ងាយ​ពីកន្លែងធ្វើការ ឬអគារដទៃទៀត ដើម្បីជៀស​វាងការរំខានដោយសំលេង ។

          សំលេង ក៏ជាបញ្ហាមួយដែរដូច្នេះដោយយោងតាមអនុក្រឹត្យលេខ ៤២ អនក្រ-បក​ចុះថ្ងៃទី ១០ ខែ       កក្កដា ឆ្នាំ២០០០ ស្តីពីការត្រួតពិនិត្យការបំពុលខ្យល់ និងការរំខានដោយសំលេងចំពោះ​​​រោង​​​ចក្រសហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន រោងជាងនោះ គឺថាបើមានសំលេងលើសពី ៨០ ដេស៊ីបែល និយោជកត្រូវផ្តល់ឧបករណ៌ការពារត្រចៀកដល់កម្មករនិយោជិតដែលធ្វើការនៅទីនោះ ។

          ចំណុចទី៣                 ការលើកដាក់ទម្ងន់សមស្របតាមកំលាំង​

            ការលើកដាក់ទម្ងន់ សំរាប់កម្មករនិយោជិតម្នាក់ ឬច្រើននាក់ មានជាអាទិ៍ៈ ការលើក ការ​ដឹក ការដាក់ចុះ ការរុញ ការអូសទាញ ការរំកិលវត្ថុដែលមានទំងន់ដោយបញ្ចេញកំលាំងពលកម្ម​ផ្ទាល់ ។ ដូច្នេះដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យការលើកដាក់ទម្ងន់មានគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព កម្មករនិយោជិត ពិសេសកុំឲ្យមានការប៉ះពាល់ឆ្អឹងខ្នងនោះ និយោជកត្រូវយកចិត្តទុកជាខ្លាំងទៅលើបញ្ហានេះ ។ និយោជកត្រូវមានកាតព្វកិច្ចទទួលខុសត្រូវដូចជាៈ

      រៀបចំកញ្ចប់នីមួយៗ កុំឲ្យទើសទែង និង មិនលើសពី ៥០Kg

      រៀបចំផ្លូវឆ្លងកាត់ឲ្យបានជិតបំផុត និងមិនបង្ករការលំបាកក្នុងការធ្វើដំណើរ

      រិះរកមធ្យោបាយបច្ចេកទេសជំនួយក្នុងការលើកដាក់ទម្ងន់

      ផ្តល់ការអប់រំបច្ចេកទេសដល់កម្មករនិយោជិតក្នុងការលើកទម្ងន់ ។

          ម្យ៉ាងវិញទៀត ចំពោះស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ឬស្រ្តីទើបចូលធ្វើការឡើងវិញ បន្ទាប់ពីសំរាលកូន ក្នុងរយៈពេល ២ ខែដំបូងនោះ គឺមិនអនុញ្ញាតឲ្យលើកទម្ងន់លើសពី ៥Kgទេ។

           ចំណុចទី៤                ការរៀបចំបង្គន់អនាម័យ

            បញ្ហាបង្គន់អនាម័យគឺជារឿងសំខាន់មួយក្នុងការរៀបចំឱ្យមានក្នុងបរិវេណគ្រឹះស្ថានឫ ទី​កន្លែង​ធ្វើការឱ្យបានសមរម្យ និង ប្រកបដោយអនាម័យល្អ ហើយអស្រ័យទៅតាមចំនួនកម្មករ​និយោជិតផងដែរ។ បង្គន់ទាំងអស់ ត្រូវបានទទួលបានការថែទាំសំអាត ដុសលាងយ៉ាងហោច​ណាស់​មួយដងក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយមានទឹកស្អាតសំរាប់ប្រើប្រាស់ និងសាប៊ូឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ផង​ដែរ។[24]

ចំនួនកម្មករនិយោជិត (ប្រុស-ស្រី )	ចំនួនបង្គន់
១នាក់ - ១៥នាក់	១
១៦នាក់ - ៣៥នាក់	២
៣៦នាក់ - ៥៥នាក់	៣
៥៦នាក់ - ៨០នាក់	៤
៨១នាក់ - ១១០នាក់	៥
១១១នាក់ - ១៥០នាក់	៦
១៥១នាក់ - ១០០០នាក់	ថែម ១ សំរាប់ ៥០នាក់
លើសពី ១០០០នាក់	ថែម ១ សំរាប់ ៧០នាក់

           

            យ៉ាងណាមិញ បើតាមសេចក្តីបង្គាប់លេខ ០៣​/០៣ ចុះថ្ងៃទី១១ មិថុនា ២០០៣ នោះ គឺថានិយោជកត្រូវបញ្ឈប់ការបង្ខំឲ្យកម្មករទៅដងទឹកដោយខ្លួនឯងពីអណ្តូងទឹក ដើម្បីយកទៅប្រើប្រាស់នៅក្នុងបង្គន់ ។

          ចំណុចទី៥                 កៅអីអង្គុយ សំលៀកបំពាក់ការងារ

            ចំពោះកៅអីអង្គុយសំរាប់ធ្វើការងារ គឺត្រូវផ្តល់ឲ្យបានសមរម្យ សំរាប់កម្មករនិយោជិត​ដើម្បីប្រើប្រាស់ទៅតាមសេចក្តីត្រូវការ ។ ចំណែកឯសំលៀកបំពាក់ការងារវិញត្រូវ ក៏ត្រូវការជា​ចំាបាច់ ក្នុងការធ្វើការងារដើម្បីជៀសវាងពីគ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុ។

            ចំណុចទី៦                 ខ្យល់ចេញចូល និង កំដៅ

            បញ្ហាខ្យល់ចេញចូលជារឿងសំខាន់មួយដែរ ដូច្នេះនិយោជក ត្រូវចាត់វិធានការសំរាប់ធ្វើឲ្យ​ខ្យល់ចេញចូលបានស្រួល នឹងសំអាតបរិយាកាសកន្លែងធ្វើការឲ្យបានគ្រប់ពេលវេលា។

          ឧទាហរណ៍ ៖ ដូចជា មានកង្ហារតាមពិដាន កង្ហារបឺតខ្យល់...។ ចំណែកឯសីតុណ្ហភាពនៃកំដៅវិញ ត្រូវវាស់ជាប្រចាំ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យក្តៅពេក នឹងត្រជាក់ពេក មានការព្យាករណ៍ទុកដើម្បីត្រៀមការពារជាមុន ។      ឧទាហរណ៍ ៖ ដូចជាបើសិនជាក្តៅ ត្រូវចាប់ផ្តើមបាញ់ ទឹកដាក់ដំបូល ដើម្បីបញ្ចុះសីតុណ្ហភាពសមស្រប រឺក៏ត្រូវមានម៉ាស៊ីនត្រជាក់អាស្រ័យទៅតាមលទ្ធភាព។

          ចំណុចទី៧                 ការបង្ការភាពអាសន្ន

            និយោជកត្រូវរៀបចំឲ្យមានទ្វារពិសេសសំរាប់ការពារពេលអាសន្នកើតឡើងសំរាប់កម្មករនិយោជិត ហើយមានដាក់សញ្ញាសំគាល់យ៉ាងច្បាស់ និងងាយស្រួលអាចចេញចូលបានជាមួយគ្នានេះដែរ ត្រូវមានបំពង់ពន្លត់អគ្គីភ័យគ្រប់គ្រាន់ ហើយដាក់នៅជិតដៃកម្មករនិយោជិត​ ។ ​ម្យ៉ាងវិញទៀត ត្រូវបំប៉នការអប់រំដល់កម្មករនិយោជិតទាក់ទងទៅនឹងភាពអាសន្នកើតឡើង ដើម្បីឲ្យពួកគេចេះការពារខ្លួនរួចផុតពីការគ្រោះថ្នាក់ផងដែរ ។

            ចំណុចទី៨                 អាហារដ្ឋាន

          ត្រូវមានការថែទាំសំអាតបរិវេណទទួលទានអាហារ ចង្រ្កានឲ្យមានអនាម័យ និងស្អាត​ជាប្រចាំ ហើយត្រូវធានាថាអាហារត្រូវបានរៀបចំត្រឹមត្រូវចំអិនបានល្អ មានអនាម័យមាន​គុណភាព និងតំលៃសមរម្យ ។

             ចំណុចទី៩                 ការទុកដាក់សារជាតិគីមី

          សារធាតុគីមី គឺជារបស់មួយដែលមានគ្រោះថ្នាក់ ដូច្នេះត្រូវស្តុកទុកនៅកន្លែងណាដែលបិទ​ជិត ដាច់ដោយឡែកពីកន្លែងធ្វើការ និងត្រូវមានបិទផ្លាកសញ្ញាឲ្យច្បាស់លាស់ និងសរសេរ​បំរាម​ជាភាសាខ្មែរ ឬភាសាបរទេសបើសិនជាអាច ។ ចំណែកឯកន្លែងប្រើសារជាតិគីមីវិញ ត្រូវរក្សាឲ្យបាននូវកំរិតខ្យល់ចេញចូល(ដំឡើងបរិមាណអុកស៊ីសែន)។

          ជំពូកទី២             វិធានការត្រួតពិនិត្យសន្តិសុខ និង អនាម័យ

          ក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារ និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ត្រូវរៀបចំធ្វើប្រកាសដើម្បីតាមដាន​ត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តអំពីសន្តិសុខ និងអនាម័យជាក់លាក់របស់កម្មករនិយោជិតម្នាក់ៗ ។ ដែលប្រកាសទាំងនោះ ត្រូវពាក់ព័ន្ធដល់៖

      គុណភាពទឹកនៃទីកន្លែងធ្វើការ

      ការបោសសំអាត

      ឋបនភ័ណ្ឌសុខាភិបាលដែលត្រូវមានសំរាប់សេចក្តីត្រូវការរបស់បុគ្គលិក

      ភេសជ្ជៈ និងអាហារ

      ការស្នាក់នៅជាយថាហេតុរបស់បុគ្គលិក

      ប៉ុស្តិការងារ និង ការរៀបចំអាសនៈធ្វើការ

      វិធានការសំរាប់ធ្វើឲ្យខ្យល់ចេញចូលបានស្រួល និង ការសំអាតបរិយាកាសកន្លែងធ្វើការ

      ឧបករណ៍ការពារផ្ទាល់ខ្លួន និង សំលៀកបំពាក់ការងារ

      ពន្លឺ និងសំលេងក្នុងកន្លែងធ្វើការ ។

          ជាមួយគ្នានេះដែរ បញ្ហាធានាសុវត្ថិភាព ក៏ត្រូវរៀបចំយ៉ាងល្អសំរាប់កម្មករនិយោជិត។​ចំពោះគ្រឿងម៉ាស៊ីន គ្រឿងយន្ត បរិធានសំរាប់ការបញ្ជូនឧបករណ៍តូចធំ និងម៉ាស៊ីនត្រូវដាក់ និងរៀបចំក្នុងលក្ខខណ្ឌប្រសើរបំផុតនៃសន្តិសុខ ។  ប្រកាសទាំងនោះ ក៏កំណត់ផងដែរនូវវិធានការ​សំរាប់​អនុវត្តពិសេសដែលពាក់ព័ន្ធដល់៖

      ហានិភ័យនៃការជ្រុះធ្លាក់វត្ថុ ឬគ្រឿងចក្រ

      ការប្តូរទីតាំងនៃវត្ថុធ្ងន់ៗ

      ការការពារម៉ាស៊ីន និង បរិធានដែលអាចបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់

      វិធានការពារដែលត្រូវចាត់ចែងឲ្យមានក្នុងករណីធ្វើការងារក្នុងកន្លែងចង្អៀត ឬស្ថានភាព

      ការងារដាច់តែឯង

      ហានិភ័យនៃការហៀរចេញវត្ថុរាវ ប្រេងរំអិល ក្លិន

      ការការពារអគ្គីភ័យ។^[25]

          ដូច្នេះអធិការការងារ និងអភិបាលការងារជាអ្នកត្រួតពិនិត្យលើសន្តិសុខ អនាម័យ និងសុវត្ថិភាពការងារ ហើយអធិការពេទ្យការងារ និងអ្នកជំនាញខាងសន្តិសុខត្រូវសហការគ្នាបំពេញ​បេសកម្មនេះ ។ បើមានចំនុចខ្វះខាតអនាម័យ អធិការការងារ អាចសុំឲ្យធ្វើការបង់ផាកជាពិន័យ ឬដាក់កំហិត ឬបិទអាជីវកម្ម ។

           កថាខណ្ឌទី១                 សេវាពេទ្យការងារ

          សហគ្រាស និងគ្រឹះស្ថានដែលស្ថិតនៅក្រោមអំណាចនៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧ ត្រូវរៀបចំឲ្យមានការព្យាបាលបឋមសំរាប់កម្មករនិយោជិតរបស់ខ្លួន ។^[26] ចំនួនគ្រូពេទ្យតិច ឬច្រើន គឺអាស្រ័យ​ទៅលើចំនួននៃកម្មករនិយោជិតក្នុងរោងចក្រនីមួយៗ ដែរ ។ គ្រូពេទ្យមានតួនាទី មើលថែទាំកម្មករ ឃ្លាំមើលជាប្រចាំ ផ្តល់ដំបូន្មានផ្នែកអនាម័យ កុំឲ្យខូចសុខភាពដោយសារតែបណ្តាលមក​ពីបញ្ហា​ការងារ ។  ហើយម្យ៉ាងទៀត សំណុំរឿង សុខភាពរបស់កម្មករនិយោជិត  ដែលបុគ្គលិកពេទ្យការងារ​ប្រមូលបាន គឺជាឯកសសារសម្ងាត់  ហើយព័ត៌មានក្នុងសំណុំរឿងនេះមិនអាចផ្តល់ឲ្យនិយោជក សហជីព  ឬតតីយជនណាមួយដើម្បីធ្វើការកត់សំគាល់លើកម្មករបានទេ ។ ចំពោះសោហ៊ុយ​ចំណាយ​ក្នុងការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅ នៃក្រុមពេទ្យការងារ ត្រូវនៅលើបន្ទុកនិយោជក ។ ក្នុងករណី ដែលក្រុមពេទ្យមួយ បំរើសហគ្រាសច្រើននោះ សោហ៊ុយត្រូវចេញតាមសមាមាត្រ​នៃចំនួនកម្មករនិយោជិតក្នុងសហគ្រាសនីមួយៗ ។

           កថាខណ្ឌទី២                គិលានដ្ឋាន

          គិលានដ្ឋានជាអចិន្រៃ្ទយ៍ ត្រូវតែមានកាលណាប្រើកម្មករនិយោជិតធ្វើការយ៉ាងតិច  ៥០ នាក់ឡើងទៅ ។ ត្រូវគ្រប់គ្រងផ្ទាល់ដោយគ្រូពេទ្យការងារ រួមជាមួយនឹងគិលានុប្បដ្ឋាក ឬគីលានុប្បដ្ឋាយិកាម្នាក់ ឬច្រើននាក់ អាស្រ័យទៅតាមចំនួននៃកម្មករនិយោជិត ។ ប៉ុន្តែក្នុងម៉ោងធ្វើការទាំងពេលថ្ងៃ ទាំងពេលយប់ ដាច់ខាតត្រូវមានគិលានុប្បដ្ឋាក ឬគិលានុប្បដ្ឋាយិកា យ៉ាងតិចមួយនាក់ នៅយាមប្រចាំការជានិច្ច ។ ត្រូវមានសំភារៈ វត្ថុរំរបួស និង ឱសថគ្រប់គ្រាន់​សំរាប់ព្យាបាល ។

            ចំពោះសហគ្រាសដែលមានសាខា ការដ្ឋានមួយ ឬច្រើន ហើយស្ថិតនៅចម្ងាយលើសពី ៧ គីឡូម៉ែតពីការដ្ឋានធំ ក៏ត្រូវមានគិលានដ្ឋានមួយប្រចាំការដូចគ្នាដែរ ។ យ៉ាងណាមិញ បើចំនួន​កម្មករ​និយោជិតមានច្រើនលើសពី ២០០នាក់ នោះគិលានដ្ឋានត្រូវតែមានកន្លែងសំរាប់ឲ្យ​កម្មករ​របួស ឬមានជំងឺសំរាក មុននឹងបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ ។ ការព្យាបាលថែទាំ និងអាហារនៃអ្នកនៃរបួស និងអ្នកជំងឺសំរាកក្នុងគិលានដ្ឋាន សហគ្រាសត្រូវនៅ ក្នុងបន្ទុកនិយោជក ។[27] នេះគឺជា​តារាង​នៃចំនួនបុគ្គលិកសុខាភិបាល ដែលត្រូវឲ្យស្របទៅនឹងចំនួនបុគ្គលិកកម្មករនិយោជិត ៖

ចំនួនកម្មករនិយោជិត ក្នុងសហគ្រាស	ចំនួនគិលានុប្បដ្ឋាក ឬគិលានុប្បដ្ឋាយិកា	ចំនួនគ្រូពេទ្យ	វត្តមានអប្បបរមារបស់គ្រូពេទ្យសំរាប់មួយវេន៨ម៉ោង
៥០-៣០០នាក់	១នាក់ប្រចាំការ	វេជ្ជបណ្ឌិត១ ឬគ្រូពេទ្យមធ្យម១នាក់	២ ម៉ោង
៣០១-៦០០នាក់	១នាក់ប្រចាំការ	វេជ្ជបណ្ឌិត១នាក់	២ ម៉ោង
៦០១-៩០០នាក់	២នាក់ប្រចាំការ	វេជ្ជបណ្ឌិត១នាក់	៣ ម៉ោង
៩០១-១៤០០នាក់	២នាក់ប្រចាំការ	វេជ្ជបណ្ឌិត១នាក់	៤ ម៉ោង
១៤០១-២០០០នាក់	២នាក់ប្រចាំការ	វេជ្ជបណ្ឌិត១នាក់	៦ ម៉ោង
លើសពី ២០០០នាក់	៣នាក់ប្រចាំការ	វេជ្ជបណ្ឌិត១នាក់	៨ ម៉ោង

          បើតាមមាត្រា២៤៥ គឺថានិយោជកចេញសោហ៊ុយលើៈ

v  ក្រុមគីមីបង្ការរោគនៅការដ្ឋានខ្លួន ដូចជាករណីបាញ់ថ្នាំមូស ឬសំលាប់សត្វល្អិត

v  ការចាក់ថ្នាំការពារជំងឺឆ្លងទាំងឡាយ ដូចជាការចាក់វ៉ាក់សាំងការពារ ។

សេចក្តីសន្និដ្ឋាន

727

          ដូចបានធ្វើការរៀបរាប់ពីខាងលើរួចមកហើយ ដូចនេះយើងអាចសន្និដ្ឋានបានថាសហគ្រាសដើរតួរយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបំពេញភាពអត់ការងារធ្វើរបស់កម្មករនិយោជិតក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយការបើក ឬបិទសហគ្រាសនេះមិនអាចធ្វើទៅតាមអំពើចិត្តនោះឡើយ ឬអាចនិយាយម្យ៉ាងទៀតថាសហគ្រាសត្រូវតែមានកាតព្វកិច្ចមួយចំនួនដែលច្បាប់តម្រូវឲ្យមានជាអាទិ៍ដូចជា៖

      និយោជកទាំងអស់ដែលត្រូវបានអនុវត្តច្បាប់ការងារនេះ ត្រូវធ្វើសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងទៅក្រសួងទទួលបន្ទុកវិស័យការងារនៅពេលបើកសហគ្រាសគ្រឹះស្ថាន ។

      និយោជកត្រូវបើកឲ្យមាន និងរក្សាទុកឲ្យបានត្រឹមត្រូវនូវសៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថាន ។

      និយោជកត្រូវធ្វើសេចក្តីជូនដំណឹងអំពីការផ្លាស់ប្តូរបុគ្គលិក  (ការទទួលឲ្យធ្វើការ និងបញ្ឈប់កម្មករនិយោជិកទាំងអស់) ។

      និយោជកត្រូវចេញសៀវភៅការងារឲ្យកម្មករនិយោជិត ។

      និយោជកដែលមានកម្មករនិយោជិត ៥នាក់ ឬច្រើនជាងនេះត្រូវតែមានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ។

      និយោជកមិនអាចតម្រូវឲ្យមានការធានាជាប្រាក់កាស ឬ ជាប័ណ្ណសិទ្ធិណាមួយឡើយក្នុងការចុះកិច្ចសន្យាការងារ ឬការរក្សាកិច្ចសន្យាការងារ ។

      និយោជកត្រូវរក្សាទុកដោយទៀងទាត់ជាដរាបនូវសៀវភៅបើកទឹកប្រាក់ក្នុងការរិយាល័យបេឡា ឬទីចាត់ការនៃសហគ្រាស ។

      និងកាតព្វកិច្ចលើការទទួលខុសត្រូវមួយចំនួនទៀតដែលច្បាប់ការងារតម្រូវឲ្យធ្វើ ។

          ម្យ៉ាងវិញទៀតដូចបានរៀបរាប់ពីខាងដើមរួចមកហើយចំពោះបញ្ហាសន្តិសុខ និងអនាម័យនៅ​កន្លែងធ្វើការងាររបស់កម្មករនិយោជិតនោះ ហើយយើងដឹងច្បាស់ថាច្បាប់ស្តីពីការងារឆ្នាំ១៩៩៧ បានយកចិត្តទុកដាក់ជាខ្លាំង ក្នុងការគាំពារប្រកបដោយភាពឥតខ្ចោះនោះ ។  ដែលទាំងនេះ គឺជាអ្វីដែលមនុស្សគ្រប់រូបគួរទទួលបាន ។ ថ្វីត្បិតតែប្រព័ន្ធលទ្ធភាពការងារនៅតាមរោងចក្រ សហគ្រាសក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងមិនទាន់មានភាពជឿនលឿន ក៏ដូចជាការទៅតាម​អនុវត្តតាម​គោល​ការណ៍ឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្តី ក៏យើងមានមោទនភាពជាខ្លាំង ចំពោះអ្វីដែលយើងមាននាពេល​បច្ចុប្បន្ន ហើយសង្ឃឹមថានាពេលអនាគត កម្មករនិយោជិតទាំងអស់ ពិតជាទទួលបានការគាំពារ​ខ្ពស់ និងមានជីវិតប្រកបដោយភាពរីករាយ ។ ដោយយោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ចែងថា “ជនគ្រប់រូបមានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត មានសេរីភាព និងមានសន្តិសុខផ្ទាល់ខ្លួន ។”

---

[1] វចនានុក្រមខ្មែរពុទ្ធសនៈបណ្ឌិត្យ

[2] យោងតាមមាត្រា ១៧ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ ១៩៩៧

[3] យោងតាមមាត្រា ១៨ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ ១៩៩៧

[4] យោងតាមមាត្រា ១៩ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ ១៩៩៧

[5] មាត្រា ២០ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[6] មាត្រា ២៣៣ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[7] មាត្រា ២៣៦ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[8] មាត្រា ២ នៃប្រកាសលេខ ៩២-៩៧     

[9] មាត្រា ២១ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[10] មាត្រា ៣២ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[11] មាត្រា ៣៣ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[12] មាត្រា ៤០ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[13] មាត្រា ២៣ (បកប្រែពីសេចក្តីព្រៀងជាភាសាបារាំង)

[14] មាត្រា ២៥ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[15] មាត្រា ២៤ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[16] មាត្រា ១៧ កថាខណ្ឌទី៧ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[17] មាត្រា ៨៤ កថាខណ្ឌទី៧ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[18] មាត្រា ២៥ កថាខណ្ឌទី៧ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[19] មាត្រា ២៦ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[20] មាត្រា ២៧ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[21] មាត្រា ២៨ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[22] មាត្រា ៣១ នៃច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[23] សូមមើលសេចក្តីបង្គាប់អាជ្ញាកណ្តាល Loyal Cambodia Limited ( 21/03.December 8, 2003) ពិភាក្សានៅក្នុងផ្នែក ៦.២ (ការកាត់ប្រាក់ឈ្នួល និងការរឹបអូសឃាត់ទុក) ។

[24] ប្រកាសលេខ៥២ សកបយ ចុះថ្ងៃទី១០ កុម្ភៈ ២០០០ ស្តីពី ការរៀបចំបង្គន់អនាម័យ

[25] មាត្រា២៣០ នៃច្បាប់ស្តីពីការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[26] មាត្រា២៣៨ នៃច្បាប់ស្តីពីការងារឆ្នាំ១៩៩៧

[27] មាត្រា២៤៤ នៃច្បាប់ស្តីពីការងារឆ្នាំ១៩៩៧