សន្តតិកម្ម

ផ្នែកទី១​    សញ្ញាណទូទៅនៃសន្តតិកម្ម

I.   និយមន័យ

          សន្តតិកម្ម​ គឺជាការផ្ទរនូវសិទ្ធ​ និងករណីរកិច្ចរបស់មរតកជនអោយទៅជនណា ម្នាក់ ឬច្រើននាក់តាមឆន្ទៈ ឬតាមច្បាប់​ ។ វាគឺជាវិធានមួយ ក្នុងចំណោមវិធានជាច្រើនអំពី លទ្ធកម្មនៃកម្មសិទ្ធ ។ វិធាននេះមានលក្ខណៈពិសេស វាកើតចេញពីទំនាក់ទំនងរវាងបុគ្គល ដែលបានទទួលមរណៈភាព ហើយបានបន្សល់ទុក្ខនូវទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួន និងបុគ្គលដែល បានទទួលនូវទ្រព្យរបស់មរតកជនដែលបន្សល់ទុក្ខ ។

       ដូច្នេះយើងអាចកំណត់និយមន័យបានថា ​សន្តតិកម្ម គឺជាការផ្ទេរនូវបេតិកភ័ណ្ឌ នៃបុគ្គលណាម្នាក់ដែលស្លាប់ ទៅអោយជនណាម្នាក់ ឬច្រើននាក់ដែលហៅថា ទាយាទ ឬ សន្តតិជន ។

II.   មូលហេតុនៃការចាប់ផ្តើមធ្វើសន្តតិកម្ម

ការចាប់ផ្តើមធ្វើសន្តតិកម្ម ត្រូវបានចាប់ផ្តើមធ្វើឡើងដោយមូលហេតិពីរយ៉ាង​ ៖

1. សន្តតិកម្មដោយមរណៈភាពរបស់មរតកជន

                   សន្តតិកម្ម ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមរណៈភាពរបស់មរតកជន​ មានន័យថា សន្តតិកម្មនេះ ត្រូវបានចាប់ផ្តើមនូវពេលដែលបុគ្គលបន្សល់ទុក្ខរបស់ខ្លួនទទួលមរណៈភាព ។ សន្តតិកម្មនេះ ត្រូវចាប់ផ្តើមឡើងដោយមរណៈភាពរបស់មរតកជន គឺមិនទទួលស្គាល់ សន្តតិកម្មពេលនៅរស់ទេ ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីដែលបុគ្គលណាម្នាក់ បានទទួលប្រកាសអំពីការ បាត់ខ្លួន ត្រូវបានចាត់ទុកថាបុគ្គលនោះបានទទួលមរណៈភាពហើយសន្តតិកម្មត្រូវបានចាប់ផ្តើម ។

                  

                   2. សន្តតិកម្មដោយផ្អែកតាមបញ្ញត្តិច្បាប់ ឬឆន្ទៈរបស់មរតកជន

                 សន្តតិកម្ម ត្រូវធ្វើឡើងដោយផ្អែកតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ ឬដោយផ្អែកតាមឆន្ទៈ របស់មរតកជន ។ សន្តតិកម្មដោយផ្អែកតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ ហៅថាសន្តតិកម្មតាមច្បាប់ ។ សន្តតិកម្មដោយផ្អែកតាមឆន្ទៈរបស់មរតកជន ហៅថាសន្តតិកម្មមានបណ្តាំ ។

                   សន្តតិកម្មនេះ ចែងអំពីវិធីធ្វើសន្តតិកម្ម ដែលមានសន្តតិកម្មតាមមរតកសាសន៏ និងសន្តតិកម្មតាមច្បាប់ ក្នុងករណីដែលគ្មានមរតកសាសន៏ ។ ដូច្នេះ មរតកសាសន៏ មិនមែនជាប្រទានកម្មមួយប្រភេទទេ គឺត្រូវចាត់ទុកជាសន្តតិកម្មតែម្ដង ។ ហេតុនេះហើយ គួរតែវាយតម្លៃថា ការធ្វើអនុប្បទាននូវទ្រព្យដោយមរតកសាសន៏ចំពោះសន្តតិជន គឺជាការ កំណត់ចំណែកមរត៌ក ព្រទាំងកំណត់នូវវិធីបែចែកមរត៌កផងដែរ ។

III. កាលកំណត់ពេលវេលា និងទីកន្លែងចាប់ផ្តើមនៃសន្តតិកម្ម

                   សន្តតិកម្ម ត្រូវចាប់ផ្តើមនៅលំនៅឋានរបស់មរតកជន នាពេលទទូលមរណៈ ភាព ។ ក្នុងករណីចាំបាច់មួយចំនួនដូចជា ការបោះបង់នូវសន្តតិកម្ម ការយល់ព្រមដោយមាន កម្រិត ការបែងចែកមរត៌កជាអាទិ៏ ចាំបាច់ត្រូវមានការអន្តរាគមន៏របស់តុលាការចំពោះ សន្តតិកម្ម ។ តុលាការដែលមានសមត្ថកិច្ចនៅលំនៅឋានរបស់មរតកជន នៅពេលដែល មរតកជននោះទទួលមរណៈភាព ជាតុលាការដែលមានសមត្ថកិច្ច ។

ផ្នែកទី​២    ប្រភេទនៃសន្តតិកម្ម

      ​​

I. សន្តតិកម្មតាមច្បាប់

                   នៅពេលបុគ្គលណាម្នាក់ស្លាប់ដោយឥតបានធ្វើបណ្តាំ គេត្រូវស្វែងរកថាបុគ្គលណាខ្លះ ដែលមានសិទ្ធឡើងទទួលមរតករបស់ខ្មោច ។​ បុគ្គលដែលមានសិទ្ធ គឺជាបុគ្គលទាំងឡាយណា ដែលជាញាតិរបស់មរតកជន ។ ញាតិរបស់មរតកជន សំដៅលើញាតិលោហិត ពោលគឺមិនមែនញាតិព័ន្ធទេ ។ ​

1.  សន្តតិជនលំដាប់ទី១

                   កូនរបស់មរតកជន ត្រូវក្លាយជាសន្តតិជនដែលមានលំដាប់ទី១ ។ កូនរបស់មរតកជនមានន័យថា កូនដែលមានបុត្តភាពត្រូវបានទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់ ។ ដូច្នេះចំពោះកូនក្រៅអាពាហ៏ពិពាហ៏ ទោះបីជាមានទំនាក់ទំនងបិតុភាពបង្កើតក៏ដោយ ប្រសិនបើទំនាក់ទំនងនោះមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ទេ បុត្តភាពតាមផ្លូវច្បាប់ក៏មិនអាចទទួលស្គាល់បានដែរ ។ ដូច្នេះ កូននោះមិនអាចក្លាយជាសន្តតិជន​របស់មរតកជនបាន​ទេ ។

                   កូនរបស់មរតកជន ទោះបីជាកូនបង្កើតក្តី ឬកូនសុំក្តី ត្រូវមានចំណែកមរតកស្មើៗគ្នា ។

2.  សន្តតិជនលំដាប់ទី២

                បើមរតកជនពុំមានបច្ឆាញាតិផ្ទាល់ដែលត្រូវក្លាយជាសន្តតិជនទេ បុព្វញាតិផ្ទាល់របស់មរតកជននោះ ត្រូវក្លាយជាសន្តតិជន ។ ប៉ុន្តែរវាងបុគ្គលដែលមានថ្នាក់ញាតិខុសគ្នា ត្រូចយកបុព្វញាតិដែលនៅជិតជាងជាមុន ។

                   ប្រសិនបើបុព្វញាតិផ្ទាល់ដែលត្រូវក្លាយជាសន្តតិជន មានចំនួនច្រើននាក់ បុព្វញាតិផ្ទាល់នីមួយៗ ត្រូវទទួលចំណែកមរតកស្មើៗគ្នា ។

3.   សន្តតិជនដែលមានលំដាប់ទី៣

                បើមរតកជនពុំមានទាំងបច្ឆាញាតិផ្ទាល់ ទាំងបុព្វញាតិផ្ទាល់ដែលត្រូវក្លាយជា សន្តតិជនទេ បងប្អូនបង្កើតរបស់មរតកជននោះ ត្រូវក្លាយជាសន្តតិជន ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីដែលមានបងប្អូនបង្កើតច្រើននាក់ បងប្អូនបង្កើតម្នាក់ៗ ត្រូវបានចំណែកមរតកភាគស្មើៗគ្នា ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះបងប្អូនបង្កើតដែលមានឪពុក ឬមានម្តាយផ្សេងគ្នា ត្រូវបានទទួលពាក់កណ្តាលនៃចំណែករបស់បងប្អូនបង្កើតដែលមានឪពុកម្តាយទាំងសងខាងដូចគ្នា ។

4.  សន្តតិកម្មរបស់សហព័ទ្ធ

                   សហព័ទ្ធរបស់មរតកជន ត្រូវក្លាយជាសន្តតិជនជានិច្ច ទោះបីជាមាន ឬគ្មានសន្តតិជនផ្សេងទៀតក៏ដោយ ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីដែលជននោះជាអភ័ព្វបុគ្គល ឬជាបុគ្គលដែលត្រូវផ្តាច់ពីសន្តតិកម្ម ជននោះមិនអាចទទួលសន្តតិកម្មបានឡើយ ទោះបីជាសហព័ទ្ធរបស់មរតកជនក៏ដោយ  ។

                   ក្នុងករណីដែលសហព័ទ្ធរបស់មរតកជន និងបុគ្គលផ្សេងទៀតក្រៅពីសហព័ទ្ធ ត្រូវក្លាយជាសន្តតិជន ចំណែកមរតករបស់សន្តតិជន នឹងត្រូវបានបែងចែកតាមការកំណត់ដូចខាងក្រោម ៖

_        បើសហព័ទ្ធ និងបច្ឆាញាតិផ្ទាល់របស់មរតកជននោះ ជាសន្តតិជន សហព័ទ្ធ និងកូននីមួយៗ នឹងត្រូវទទួលចំណែកមរតកស្មើគ្នា ។

_        បើសហព័ទ្ធ និងឪពុកម្តាយរបស់មរតកជន ជាសន្តតិជន ចំណែកមរតករបស់សហព័ទ្ធត្រូវជាមួយភាគបី ឯចំណែកមរត៌កឪពុកម្តាយត្រូវជាពីរភាគបី ។ ប៉ុន្តែបើឪពុក ឬម្តាយ របស់មរតកជនតែម្នាក់នៅរស់ ឪពុកឬម្តាយនោះ និងសហព័ទ្ធត្រូវបានចំណែកមរត៌កស្មើគ្នា ។

_        បើសហព័ទ្ធ និងបុព្វញាតិផ្ទាល់ក្រៅពីឪពុកម្តាយរបស់មរតកជន ឬបងប្អូនបង្កើតរបស់មរតកជន ឬអ្នកទទួលសន្តតិកម្មជំនួសបុគ្គលទាំងនោះ ជាសន្តតិជន ចំណែកមរត៌ករបស់សហព័ទ្ធត្រូវជាមួយភាគពីរ ឯចំណែកមរត៌ករបស់បុព្វញាតិផ្ទាល់ក្រៅពីឪពុកម្តាយរបស់មរតកជន ឬបងប្អូនបង្កើតរបស់មរតកជន ឬអ្នកទទួលសន្តតិកម្មជំនួសនោះត្រូវជាមួយភាគពីរ ។

II.       សន្តតិកម្មតាមមរតកសាសន៏

1.   សមត្ថភាពក្នុងការធ្វើមរតកសាសន៏

                   បុគ្គលដែលអាចធ្វើមរតកសាសន៏បាន គឺជាបុគ្គលដែលជានិតិជន ។ ដើម្បីធ្វើមរតកសាសន៏ ជនទាំងនេះត្រូវមានសមត្ថភាពខាងឆន្ទះ ។ ចំពោះការធ្វើមរតកសាសន៏របស់អ្នកនៅក្រោមអណាព្យាបាលទូទៅ ជននោះត្រូវសះស្បើយមួយរយៈពេលឡើងវិញ នូវសមត្ថភាពក្នុងការយល់ដឹង និងវិនិច្ឆ័យអំពីលទ្ធផលតាមផ្លូវច្បាប់នៃសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ហើយចាំបាច់ត្រូវមានវត្តមានរបស់វេជ្ជបណ្ឌិតយ៉ាងតិច២នាក់ ។

                   អនិតិជនដែលបានអត្តាធីនភាពរួចផុតពីអណាព្យាបាល ឬពីអំណាចមេបា ក៏អាចធ្វើមរតកសាសន៏បានដែរ ។ អនិតិជន ដែលមានអាយុចាប់ពី១៥ឆ្នាំឡើងទៅ អាចធ្វើមរតកសាសន៏បាន ។ ដូច្នេះ អ្នកអណាព្យាបាលទូទៅ ឬហិតូបត្ថម្ភកៈ មិនអាចលុបមរតកសាសាសន៏ចោលបានទេ ។

2.  ការលុបចោលនូវមរតកសាសន៏

                ការទទួលស្គាល់នូវការលុបចោលនៃមរតកសាសន៏ គឺជាសកម្មភាពដែលតម្រូវអោយស្របទៅតាមទម្រង់កំណត់ ហើយទម្រង់នៃការលុបចោលនេះមានបីយ៉ាងគឺ ការលុបចោលដោយទម្រង់នៃមរតកសាសន៏ ការលុបចោលមរតកសាសន៏ដោយការចាត់ចែងពេលនៅរស់ និងការលុបចោលដោយការបដិសេធលិខិតមរតកសាសន៏ជាអាទិ៏ ។

                   ម្ចាស់បណ្តាំ អាចលុបចោលនូវមរតកសាសន៏មួយភាគ ឬទាំងមូលនៅពេលណាក៏បាន ។ មានន័យថា ក្រោយពីបានធ្វើមរតកសាសន៏រហូតដល់ពេលបានទទួលមរណភាព មរតកជនអាចលុបចោលនូវមរតកសាសន៏របសើខ្លួននៅពេលណាក៏បានដែរ​ ។

3.   អានុភាពនៃមរតកសាសន៏

ក. អានុភាពនៃមរតកសាសន៏

                   ជាគោលការណ៏ មរតកសាសន៏នឹងមានអានុភាពនៅពេលដែលម្ចាស់បណ្តាំបានទទួលមរណភាព ។  នេះគឺដោយសារតែមរតកសាសន៏ គឺឆន្ទះរបស់ម្ចាស់បណ្តាំក្នុងការសម្រេចនូវកម្មសិទ្ធទ្រព្យសម្បត្តិជាអាទិ៏ ក្រោយពេលដែលសាមីខ្លួនទទួលមរណភាព ។

                   នៅក្នុងករណីដែលមរតកសាសន៏ ភ្ជាប់ជាមួយនឹងល័ក្ខខ័ណ្ឌបង្អង់ បើល័ក្ខខ័ណ្ឌ នោះត្រូវបានបំពេញនៅក្រោយពេលដែលម្ចាស់បណ្តាំបានទទួលមរណភាព មរតកសាសន៏ ត្រូវមានអានុភាព ចាប់ពីពេលដែលល័ក្ខខ័ណ្ឌនោះត្រូវបានបំពេញ ។ ឧទាហរណ៏ដូចជា ការធ្វើងច្ច័យទាននូវដីធ្លីដែលមានផ្ទះ ដោយតម្រូវអោយមានអាពាហ៏ពិពាហ៏នៃអច្ច័យលាភីជាល័ក្ខខ័ណ្ឌបង្អង់ ។ ចំពោះករណីនេះ អានុភាពនៃមរតកសាសន៏នេះ នឹងកើតឡើងនៅពេលមានអាពាហ៏ពិពាហ៏ ក្រោយពេលម្ចាស់បណ្ដាំទទួលមរណភាព ។

                    ​ ខ. អានុភា​ពនៃការកំណត់ចំណែកមរត៌ក

                   បើមរតកជន បានកំណត់ចំណែកមរតក ឬវិធីបែងចែកមរត៌កដោយធ្វើអនុប្បទានទ្រព្យសម្បត្តិជាក់លាក់តែមួយ ឬច្រើនអោយចំពោះសន្តតិជនតែម្នាក់ ឬច្រើននាក់ដោយមរតកសាសន៏ ទ្រព្យសម្បត្តិជាក់លាក់នោះ ត្រូវធ្លាក់ទៅសន្តតិជនដែលនឹងត្រូវទទួលទ្រព្យសម្បត្តិនោះដោយស្វ័យប្រវត្តិ ព្រមគ្នានឹងពេលមរតកសាសន៏នោះបង្កើតអានុភាព ។

                   ដោយឡែក នៅក្នុងករណីដែលមរតកសាសន៏ភ្ជាប់ជាមួយនឹងល័ក្ខខ័ណ្ឌបង្អង់ បើល័ក្ខខ័ណ្ឌនោះត្រូវបានបំពេញ នៅក្រោយពេលដែលម្ចាស់បណ្ដាំបានទទួលមរណភាព ទ្រព្យសម្បត្តិដែលបានកំណត់ខាងលើនេះ ត្រូវបានធ្លាក់ទៅសន្តតិជនដែលនឹងត្រូវទទួលទ្រព្យសម្បត្តិនោះ ដោយប្រតិសកម្មគិតចាប់តាំងពីពេលដែលមរតកជននោះ បានទទួលមរណភាព ។

          ផ្នែកទី៣ :  សន្តតិជន

I.  ភាពគ្រប់លក្ខខណៈសម្បត្តិជាសន្តតិជន

បុគ្គលដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ជាសន្តតិជន ៖

_  ​ មានតែជនដែលមានជិវិតរស់នៅ នាពលចាប់ផ្តើមសន្តតិកម្ម ។ សន្តតិក្មអាចធ្វើឡើងបានតែចំពោះបុគ្គលដែលមានជិវិតរស់នៅពេលចាប់ផ្ដើមសន្តតិកម្មតែប៉ុណ្ណោះ ។

_   ទារកដែលនៅក្នុងគ៌ភនៅឡើយ បើកើតក្នុងរវាង៣០០ថ្ងៃគិតតាំងពីថ្ងៃដែលខ្មោចនោះស្លាប់ហើយនៅរស់ អាចទទួលសន្តតិកម្មបាន ។

II.  អភ័ព្វបុគ្គល

                   បុគ្គលដែលបានកំណត់ដូចខាងក្រោមនេះ ពុំអាចក្លាយជាសន្តតិជន ឬពុំអាចទទួលទ្រព្យសម្បត្តតិ្តតាមមរតកសាសន៏បានឡើយ ៖

_    បុគ្គលដែលបានទទយលទោស ដោយមានចេតនាធ្វើឃាត ឬប៉ុនប៉ងធ្វើឃាតលើមរតកជន ឬលើជនដែលមានលំដាប់សន្តតិកម្មមុន ឬលំដាប់ស្មើគ្នា ទោះផ្ទាល់ក្ដី ឬប្រយោលក្ដី ។

_    បុគ្គលដែលដឹងអំពីការសម្លាប់មរតកជន តែមិនបានរាយការណ៏ ឬមិនប្ដឹង ។ ប៉ុន្តែ បញ្ញត្តិនេះមិនត្រូវយកមកអនុវត្តន៏ឡើយ ចំពោះករណីដែលបុគ្គលនោះមិនអាច វិនិច្ឆ័យអំពើល្អ ឬអាក្រក់បាន ឬករណីដែលអ្នកសម្លាប់ជាសហព័ទ្ធ ឬញាតិលោហិតខ្សែផ្ទាល់របស់បុគ្គលនោះ ។

_    បុគ្គលដែលបានរារាំងមរតកជនក្នុងការធ្វើ លុបចោល ឬកែប្រែមរតកសាសន៏ស្ដីពីសន្តតិកម្មដោយការឆបោក ឬគម្រាមកំហែង ។

_    បុគ្គដែលបានអោយមរតកជនធ្វើ លុបចោល ឬកែប្រែមតកសាសនស្ដីពីសន្តតិកម្មដោយការឆបោក ឬគម្រាមកំហែង  ។

_    បុគ្គលដែលបានកែ្លងបន្លំ កែបន្លំ បំផ្លាញចោល ឬលាក់ទុកនូវលិខិតមតកសាសន៏ស្ដីពីសន្តតិកម្មរបស់មរតកជន ។

III.         ការផ្ដាច់មរត៌កពីសន្តតិជន

                   មរតកជន កាលនៅរស់អាចដាក់ពាក្យសុំទៅតុលាការ អោយផ្ដាច់មរតកជនដែលត្រូវសន្មតថា សន្តតិជននោះមិនអាចទទួលសន្តតិកម្មបាន បើជនដែលត្រូវបានសម្រេចថាជាសន្តតិជនដែលមានភាគបម្រុង បានប្រព្រឹត្តនូវសកម្មភាពដែលបានកំណត់ខាងក្រោម ៖

_    បានធ្វើបាបចំពោះមរតកជន ។

_    បានប្រមាថមរតកជនយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ។

_    អាចមកមើលថែទាំមរតកជននៅពេលដែលមានជម្ងឺ ប៉ុន្តែមិនមកថែទាំ ។

_    បានទទួលសាលក្រម ឬសាលដីកាផ្តន្ទាទោសអោយជាប់ពន្ធធនាគារងស់មួជិវិត ។

_    បានប្រព្រឹត្តអពើល្មើសធ្ងន់ធ្ងរគួរអោយកត់សំគាល់ ។

   

   ផ្នែកទី៤ ; ការយល់ព្រម និងការបោះបង់សន្តតិកម្ម

I.  ការយល់ព្រមសន្តតិកម្ម

                   សន្តតិជន ត្រូវធ្វើការយល់ព្រមទាំងស្រុង ឬដោយកម្រិតនៅក្នុងអំឡុងពេលបីខែ គិតចាប់ពីពែលដែលបានដឹងថា សន្តតិកម្មចំពោះខ្លួនបានកើតឡើង ។ប៉ុន្តែអំឡុងពេលនេះ អាចពន្យារទៀតបាន តាមពាំក្យសុំរបស់សន្តតិជនទៅតុលាការ ។

1.   ការយល់ព្រមទាំងស្រុង

                   ក្នុងករណីដែលបានកំណត់ដូចខាងក្រោមនេះ ត្រូវចាត់ទុកថា សន្តតិជនបានយល់ព្រមទាំងស្រុងតាមច្បាប់ ៖

_    បើសន្តតិជន បានចាត់ចែងមត៌តនោះទាំងអស់ ឬមួយភាគ ។ ប៉ុន្តែបញ្ញត្តិនេះមិនត្រូវយកអនុវត្តឡើយ ចំពើសកម្មភាពរក្សា និងសកម្មភាពត្រឹមតែជាការគ្រប់គ្រង ។

_    បិសន្តតិជនមិនបានយល់ព្រមដោយកម្រិត ឬបោះបង់នៅក្នុងអំឡុងពេលបីខែ ។

_    ទោះបីជាសន្តតិជនបានយល់ព្រមដោយកម្រិត របោះបង់ក៏ដោយ បើសន្តតិជនបានលាក់មរត៌កទាំងអស់ ឬមួយភាគ ឬបានប្រើប្រាស់មត៌កនោះដើម្បីខ្លួន ។

2.   ការយល់ព្រមដោយមានកម្រិត

                   សន្តតិជន អាចយល់ព្រមដោយបម្រុងទុកនូវសំណងកាតព្ថកិច្ច និងអច្ច័យទានរបស់មរតកជនបាន ត្រឹមកម្រឹតនៃទ្រព្យសម្បត្តិដែលខ្លួនបានទទួលតាមរយៈសន្តតិកម្មតែប៉ុណ្ណោះ ។

                   សន្តតិជន ដែលមាបំណងចង់យល់ព្រមដោយកម្រិត ត្រូវធ្វើបញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌ ហើយត្រូវដាក់ពាំក្យសុំអំពីការយល់ព្រមដោយកម្រិតនោះទៅតុលាការ នៅក្នុងអំឡុងពេលបីខែ ។

      II   ការបោះបង់នូវសន្តតិកម្ម

                ការបោះបង់សន្តតិកម្ម ត្រូវធ្វើឡើងនៅក្នុងអំឡុងពេលបីខែ គិតចាប់ពីពេលដែលសន្តតិជនបានដឹងថា សន្តតិកម្មចំពោះខ្លួនបានកើតឡើង ។ ប៉ុន្តែអំឡុងពេលនេះ អាចពន្យារតៀតបាន តាមរយៈពាក្យសុំរបស់សន្តតិជនទៅតុលាការ ។

                   បុគ្គល ដែលបានបោះបង់សន្តតិកម្ម ត្រូវចាត់ទុកថា បុគ្គលនោះមិនមែនជាសន្តតិជនចំពោះសន្តតិកម្មនោះតាំងពីដំបូងមកម្ល៉េះ ។