ការទទួលស្គាល់រដ្ឋតាមទ្រឹស្តីលោក អេស្រ្តាដា និង​លោក តូបារ

សេចក្តីផ្តើម

            នៅពេលដែលរដ្ឋថ្មី ឬរដ្ឋាភិបាលថ្មីបានបង្កើតឡើង បញ្ហាសំខាន់ថិតត្រង់ថា តើរដ្ឋថ្មី ឬរដ្ឋាភិ បាលថ្មីនោះបានការទទួលស្គាល់ពីបណ្តាលរដ្ឋផ្សេងៗ ឬពីសហគមន៍អន្តរជាតិយ៉ាងដូចម្តេច ។ ការកំណត់និយមន័យនៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាល គឺការទទួលស្គាល់ជាឆន្ទៈមួយដើម្បី ទទួលស្គាល់រដ្ឋថ្មីមួយនោះ ឲ្យក្លាយទៅជាសមាជិកថ្មីមួយនៃសហគមន៍អន្តរជាតិ ឬក៏ទទួលស្គាល់ រដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយឲ្យក្លាយទៅជាតំណាងរបស់រដ្ឋមួយនោះ ។

            ក្នុងវិស័យនីតិអន្តរជាតិ ការទទួលស្គាល់រដ្ឋ តាមរយៈការទូត ជាសកម្មភាពផ្នែកនយោបាយ​ជាឯកតោភាគីរបស់រដ្ឋមួយ ហើយការទទួលស្គាល់នេះ បានផ្សារភា្ចប់ទៅនឹងរបត់នៃនយោបាយ នៅក្នុងរដ្ឋផង និងនៅក្នុងនីតិអន្តរជាតិផង ។ ការទទួលស្គាល់រដ្ឋក្នុងវិស័យការទូតជាទូទៅ តែងតែ មានការទទួលស្គាល់តាមរយៈរដ្ឋាភិបាល ឬតាមរយៈរដ្ឋ ។

               I.     ការទទួលស្គាល់រដ្ឋ

            ក្នុងឋានៈជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ដែលជាសមាជិកនៃសហគមន៍អន្តរជាតិ រដ្ឋត្រូវតែបានទទួល ស្គាល់ដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ និងដោយច្បាប់អន្តរជាតិ ។ រដ្ឋដែលត្រូវបានសហគមន៍ អន្តរជាតិទទួលស្គាល់ ចាំបាច់ត្រូវតែមានលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនដូចតទៅ៖

-        មានការរៀបចំនយោបាយជាក់លាក់មួយ

-        មានការគ្រប់គ្រងលើដែនដីទាំងមូលហើយជាអចិន្រ្តៃយ៍

-        មានឯករាជ្យភាពពិតប្រាកដ

-        មានធាតុផ្សំសំខាន់ៗ របស់រដ្ឋដូចជាៈ ទឹកដី ប្រជាពលរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាល និងអធិបតេយ្យភាព ដែលសំដៅមិនស្ថិតក្រោមការត្រួតត្រារបស់រដ្ឋដទៃ^[1] ។

            ១. និយមន័យនិងន័យនៃពាក្យការទទួលស្គាល់រដ្ឋ(Definition and Meaning of the term Recognition)

            ក្នុងន័យទូទៅ ការទទួលស្គាល់រដ្ឋ ដោយរដ្ឋមួយផ្សេងទៀត គឺជាការឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា រដ្ឋនោះមានសិទ្ធិ និង សមត្ថកិច្ចគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីធ្វើទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិតាមផ្លូវច្បាប់ជាមួយរដ្ឋ ដែលបានទទួលស្គាល់រដ្ឋជាផ្លូវការនោះ ។

            ២. លក្ខខណ្ឌ និងមូលហេតុនៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋ (Condition and cause of Recognition)

            មូលហេតុទាំងឡាយដែលធ្វើជាមូលដ្ឋានក្នុងការសម្រេចទទួលស្គាល់រដ្ឋមួយមានច្រើនករណី ដូចជា សារៈសំខាន់ខាងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ទំនាក់ទំនងទៅនឹងនយោបាយក្នុងប្រទេសទំនាក់ ទំនងជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តខាងយោធា ហេតុផលខាងក្នុងផ្នែកមនុស្សធម៌ និងការធ្វើទំនាក់ទំនង ខាងផ្លូវការទូត ។

            ការទទូលស្គាល់រដ្ឋមួយអាចដំណើរការទៅបានតាមលក្ខណៈដូចតទៅ:

      ការចាប់កំណើតនូវរដ្ឋថ្មីមួយ (The birth of a new state)

      ការបង្កើតនូវរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយ (The establishment of a new government)

      ការប្រែប្រួលខាងផ្នែកទឹកដី (a territorial change)

            ការទទួលស្គាល់ គឺជាបញ្ហាស្មុគស្មាញនៅក្នុងនីតិអន្តរជាតិ ពីព្រោះបញ្ហាជាប់ទាក់ទងទៅ នឹងវិស័យនយោបាយ ទាក់ទងទៅនឹងនីតិជាតិ និងនីតិអន្តរជាតិ ។

            ករណីនៅពេលរដ្ឋថ្មីមួយបានចាប់បដិសន្ធិឡើង ឬ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយបានចូលកាន់ តំណែង បញ្ហានេះថាតើយើងត្រូវទទួលស្គាល់ រដ្ឋថ្មី ឬ រដ្ឋាភិបាលថ្មី ? ប៉ុន្តែនៅក្នុងនីតិអន្តរជាតិ បណ្តារដ្ឋនានាត្រូវមានកាតព្វកិច្ចពីរគឺ៖

      ការទទួលស្គាល់រដ្ឋថ្មីមួយគឺជាកាតព្វកិច្ចចាំបាច់របស់រដ្ឋមួយនៅក្នុងឋានៈជាសមាជិករបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ។

      ការទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយក៏ជាកាតព្វកិច្ចចាំបាច់ផងដែរ ក្នុងឋានៈរដ្ឋាភិបាលដែល តំណាងឲ្យរដ្ឋនោះ ។

            II.     ទ្រឹស្តីនៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋ (Theories of Recognition)

ក. ទ្រឹស្តីនៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋជាទូទៅ

            មានទ្រឹស្តីពីរ ដែលបានបង្ហាញអំពីចរិកលក្ខណៈនៃការទទួលស្គាល់់រដ្ឋគឺ៖ ទ្រឹស្តីវិធានគតិ យុត្ត និងទ្រឹស្តីបង្ហាញ  ។

            ១. ទ្រឹស្តីវិធានគតិយុត្ត(Constitutive theories)

            តាមទ្រឹស្តីនេះការទទួលស្គាល់រដ្ឋមួយ ត្រូវស្របទៅនឹងសិទ្ធ និងកាតព្វកិច្ច ដែលស្ថិតនៅ ក្រោមច្បាប់អន្តរជាតិ ។ អ្នកច្បាប់ភាគច្រើនបានចាត់ទុកថា ទ្រឹស្តីវិធានគតិយុត្តនៃការទទួលស្គាល់ រដ្ឋ គឺជាគោលការណ៍ស្របទៅនឹងច្បាប់ពីព្រោះ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត អត្ថិភាពរបស់រដ្ឋនីមួយៗ បាន បង្ហាញឲ្យឃើញពីលក្ខណៈស្របទៅនឹងទ្រឹស្តីវិធានគត្តិយុត្តនេះ ។

            ទ្រឹស្តីវិធានគតិយុត្តនៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋមួយដែលបានទទួលស្គាល់ ពីសហគមន៍អន្តរជាតិមួយ គឺក៏ដោយសារតែរដ្ឋនោះ មានលក្ខខណ្ឌពេញលេញជារដ្ឋស្របច្បាប់ ត្រឹមត្រូវ ដែលជារដ្ឋមានប្រជាពលរដ្ឋ មានទឹកដី មានរដ្ឋាភិបាលឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យពិត ប្រាកដ  ។

            តាមទ្រឹស្តីរដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយ អាចមានអាទិភាពទៅបាន លុះត្រាតែរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាលថ្មី នោះត្រូវបានទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិជាមុនសិន ទើបរដ្ឋ ឬដ្ឋាភិបាលថ្មីនោះអាចត្រូវ បានទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់អន្តរជាតិ ឬបណ្តារដ្ឋដទៃទៀតបាន ។

            ២. ទ្រឹស្តីបង្ហាញ ឬទ្រឹស្តីជាក់ស្តែង(Declaratory or Evidentiary theory)

            តាមទ្រឹស្តីបង្ហាញនេះគេបានកំណត់ និងបង្ហាញថារដ្ឋមួយអាចមានអាទិភាពទៅបាន ទោះបី ជាគ្មានការទទួលស្គាល់ពីបណ្តារដ្ឋខ្លះក៏ដោយ ហើយក៏អាចនៅបានការទទួលស្គាល់ពីសំណាក់ រដ្ឋខ្លះៗមួយចំនួនទៀត ។

            ទ្រឹស្តីបង្ហាញ ឬទ្រឹស្តីជាក់ស្តែងចង់បង្ហាញឲ្យឃើញថា ការទទួលស្គាល់រដ្ឋមិនមានឥទ្ធិពល តាមផ្លូវច្បាប់ណាមួយនោះទេ ពីព្រោះការចាប់បដិសន្ធិនៃរដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាលមួយគឺជាបញ្ហានៃការពិត ជាក់ស្តែងសុទ្ធសាធ ហើយការទទួលស្គាល់នេះគឺគ្រាន់តែជាការទទួលស្គាល់ និងដឹងឮអំពីការពិត ជាក់ស្តែងតែប៉ុណ្ណោះ ។

            ការបង្កើតឡើងនៃរដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយ ក្នុងនោះទោះបីជាមានការបង្កើតរដ្ឋឡើងនោះ ដោយប្រើអំពើហឹង្សា យ៉ាងណាក៏ដោយគឺក៏មិនមែនជាការរំលោភបំពានទៅលើច្បាប់អន្តរជាតិទេ ពីព្រោះមិនមានបញ្ញត្តិនៃច្បាប់អន្តរជាតិណាមួយត្រូវបានហាមឃាត់ មនុស្សមួយក្រុមមិនអាចធ្វើ ការផ្តួលរំលំ រដ្ឋាភិបាលនៃរដ្ឋរបស់ខ្លួនទេ ឬក៏ហាមឃាត់ មិនឲ្យធ្វើការបំបែករដ្ឋ ហើយបង្កើតរដ្ឋ ថ្មីនោះទេ ប្រសិនបើក្រុមនោះអាចមានលទ្ធភាពអាចធ្វើទៅបាន ។

            ករណីនេះហើយ ដែលការបង្កើតរដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយគឺគ្រាន់តែជាបញ្ហា នៃការពិត ជាក់ស្តែងតែប៉ណ្ណោះ ហើយការទទួលស្គាល់ ឬមិនទទួលស្គាល់ គឺជារឿងធម្មតា មិនមានឥទ្ធិពល ទៅលើផ្លូវច្បាប់ទេ ។

            ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ច្បាប់អន្តរជាតិបានអនុញ្ញាត្តឲ្យបណ្តារដ្ឋ នានាប្រើប្រាស់ សេរីភាពពេញលេញ ក្នុងការសម្រេចឲ្យទទួលស្គាល់ ឬមិនឲ្យទទួលស្គាល់ជារឿយៗ ក៏មានបណ្តា រដ្ឋមួយចំនួនបានប្រើប្រាស់ ការទទួលស្គាល់រដ្ឋ ធ្វើជាឧបករណ៍នៃការអនុវត្តនូវគោលការណ៍ នយោបាយរបស់ខ្លួន។

ខ.ទ្រឹស្តីអេស្រ្តាដា អំពីការទទួលស្គាល់រដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាល

                  ទ្រឹស្តីអេស្រ្តាដាជាគំនិតរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសមិចសិច  ហេ្សណារ៉ូ​   អេស្រ្តាដា (Genaro  Estrada)។ ទ្រឹស្តីនេះចាប់កើតឡើងនៅក្នុងឆ្នា១៩៣០ ហើយមានអត្ថិភាពរហូតមកដល់ នឹងចុងឆ្នាំ២០០០ ។ លោកបានកាន់តំណែងនៅក្នុងអាណាត្តិរបស់លោកប្រធានាធិបតីមិចស៊ិច ប៉ាស្កុយអាល់ អ័រទី រ៉ុយប៊ឺយ៉ូ(១៩៣០-១៩៣២) ។ ទ្រឹស្តីនេះ មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្លាបំផុត  ហើយ ក៍មានគំនិតដ៏ល្អមួយនៅក្នុងការរៀបចំតាក់តែងគោលនយោបាយបរទេសរបស់បណ្តាប្រទេសភាគច្រើន ។ ទ្រឹស្តីនេះបានចែងថារដ្ឋាភិបាលប្រទេសក្រៅមិនអាចធ្វើជាចៅក្រមទេ ទោះបីមាន លក្ខណះវិជ្ជាមានក្តី ឬអវិជ្ចាមានក្តី រដ្ឋាភិបាលនោះ គ្នានសិទ្ធិលូកដៃជ្រៀតជ្រែកនៅក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ រដ្ឋាភិបាលរបស់រដ្ឋដ៏ទៃបានទេពីព្រោះប្រការនេះ ជាការបំពានទៅលើអធិបតេយ្យរបស់រដ្ឋទាំង នោះ ។ ទ្រឹស្តីនេះឈរនៅលើគោលការណ៏នៃការមិនធ្វើអន្តរាគមន៏ គោលការណ៏សន្តិវិធីនៅក្នុង ការដោះស្រាយជម្លោះនិងគោលការណ៏នៃសិទ្ធិស័យសម្រេចដោយរបស់ខ្លួនដោយប្រជាជនទាំងទ្បាយ ។

                  ទ្រឹស្តីអេស្រ្តាដា បានបញ្ចក់អោយឃើញថា នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលមួយទើបនឹងត្រូវ បង្កើតឡើង (De  facto government) នៅក្នុងប្រទេសមួយឬច្រើនប្រទេសមិចសិចមិនទាន់បង្ក លក្ខណះទទួលស្គាល់ភ្លាមនោះទេ ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលទើបនឹងបង្កើតនោះ កំពុងស្ថិតនៅលើលំនាំ នៃដំណើរការសាកល្បងនៃការអនុវត្តសកម្មភាពជាក់ស្តែងរបស់ខ្លួន ។

                  ជារួមមកទ្រឹស្តីអេស្រ្តាដា ជាទ្រឹស្តីមួយដែលទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលដោយឈរលើ មូលដ្ឋាននៃអត្ថិភាពរបស់ខ្លួន ជាជាងធម្មានរូបភាព ។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨០ ចក្រភពអង់គ្លេស សហរដ្ឋអាមេរិកហើយនិងរដ្ឋមួយចំនួនទៀតបានប្រកាន់យកទ្រឹស្តីអេស្រ្តាដានេះដើម្បីទទួលស្គាល់ រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងទឹកដីមួយផ្នែក ឬទាំងមូលក្តី ។

            គ. ទ្រឹស្តីតូបារ (Tobar Doctrine) អំពីការទទួលស្គាល់រដ្ឋ និង រដ្ឋា​ភិបាល

            ខុសប្លែកពីទ្រឹស្តីអេស្រ្តា   ស្តីពីការទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលទ្រឹស្តីតូបាបង្ហាញថា​ លក្ខខ័ណ្ឌ ដើម្បើទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលមួយលុះត្រាតែរដ្ឋាភិបាលនោះកាន់កាប់អំណាចតាមលទ្ធិប្រជាធិប តេយ្យស្របច្បាប់ ។ ទ្រឹស្តីនេះបានកើតចេញពីគំនិតរបស់លោករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃប្រទេស អេក្វាទ័រ  ការឡូស តូបារហើយដោយទ្រឹស្តីរបស់លោក  លោកក៏បានទទួលរង្វាន់សន្តិភាព ណូបែលនៅក្នុងឆ្នាំ១៩០៦ ។ គំនិតរបស់លោក គឺថាការទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែទទួលនៅ ក្នុងកំរិតអន្តរជាតិ គឺជារដ្ឋាភិបាលដែលប្រកបដោយសមត្ថភាពត្រឹមត្រួវទោះបីការទទួលស្គាល់នោះ ធ្វើឡើងដោយរដ្ឋជាតោភាគីក៏ដោយ ។

            ទ្រឹស្តីតូបារបានបង្ហាញឲ្យឃើញទៀតថា​​   រដ្ឋាភិបាលគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់   ទោះបីជា រដ្ឋាភិបាលនោះ  កើតចេញមកពីរដ្ឋប្រហារក៏ដោយត្រូវតែដំណើរការបោះឆ្នោតដោយសេរីមុននឹង រដ្ឋាភិបាលនោះ បានទទួលស្គាល់ពីសំណាក់អន្តរជាតិ ។

          III.     បែបបទនៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋ

            ក. បែបបទនៃការទទួលស្គាល់រដ្ឋ

            ការទទួលស្គាល់រដ្ឋមានលក្ខណៈពីរបែបគឺ ការទទួលស្គាល់រដ្ឋតាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍ និង ការទទួលស្គាល់រដ្ឋតាមរយៈផ្លូវច្បាប់ ។

            ១. ការទទួលស្គាល់រដ្ឋតាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍

            ការទទួលស្គាល់រដ្ឋតាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍ គឺជាការទទួលស្គាល់រដ្ឋមួយទៀត ដោយសាររដ្ឋ នោះមានធាតុផ្សំសំខានៗរបស់រដ្ឋ ឬអាចនិយាយបានម៉្យាងទៀតថា ជាការទទួលស្គាល់រដ្ឋតាម រយៈនៃការធ្វើសេចក្តីប្រកាស ឬធ្វើសេចក្តីថ្លែងការរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់រដ្ឋណាមួយ ដោយប្រកាស ទទួលស្គាល់រដ្ឋមួយផ្សេងទៀត ។ ការប្រកាសទទួលស្គាល់រដ្ឋបែបនេះ គឺជាការទទួលស្គាល់ តាមចំណងទាក់ទងធម្មតា គឺមិនមែនជាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ តាមផ្លូវការទូតទេ ដែលគេអាចហៅ ថា ជាការទទួលស្គាល់រដ្ឋដោយស្ងៀមស្ងាត់ ដោយតាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍ ។

            ២. ការទទួលស្គាល់រដ្ឋតាមផ្លូវច្បាប់

            ការទទួលស្គាល់រដ្ឋ ឬ រដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយដែលជាការទទួលស្គាល់តាមផ្លូវច្បាប់នោះ គឺជា តម្រូវឲ្យរដ្ឋ ដែលត្រូវការទទួលស្គាល់នោះ មានលក្ខណៈពេញលេញសមស្រប ហើយជាសមាជិក សហគមន៍អន្តរជាតិណាមួយ ។ រដ្ឋដែលទទួលស្គាល់ ត្រូវធ្វើទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយរដ្ឋនោះ ដោយការដាក់ទូតជាមួយរដ្ឋនោះ ដោយការដាក់ទូតនៅក្នុងរដ្ឋនោះ ការដាក់ទំនាក់ទំនងការទូតនេះ គឺជាការទទួលស្គាល់រដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាលថ្មីតាមផ្លូវច្បាប់ពេញលេញ ។

ខ.ឥទ្ធិពលខាងផ្លូវច្បាប់នៃការទទួលស្គាល់

            ជាទួទៅ ការទទួលស្គាល់រដ្ឋមួយត្រូវសន្នត់តាមកត្តាសំខាន់ៗ  ដែលរដ្ឋទាំងទ្បាយត្រូវមាន

មិនអាចខ្វះបានដួចជា​៖

1)    ទឹកដី

2)    ប្រជាពលរដ្ឋ

3)    រដ្ឋាភិបាលដែលមានសម្ថត្តកិច្ចគ្រប់គ្រងទឹកដី និងប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន

4)    រដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានសម្ថតិកសាងបាននូវទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិជាមួយរដ្ឋដទៃ

            នៅក្នុងការអនុវត្តន៏ជាក់ស្តែងស្តីពីការទទួលស្គាល់រដ្ឋក៏មានទ្រីស្តីខ្លះដែលបានបង្ហាញឲ្យឃើញពីការទទួលស្គាល់នៅក្នុងលក្ខណះអមិត្តពីសំណាក់រដ្ឋមួយចំនួនដែរ ។ នៅក្នុងរដ្ឋមួយ ប្រសិនបើមានចលនាបះបោរ ឬឧទ្ទាមណាមួយកើតឡើងហើយត្រូវបានរដ្ឋឬ រដ្ឋភិបាលនៃរដ្ឋមួយ ទទួលស្គាល់ក្នុងឋានះជារដ្ឋភិបាលស្របច្បាប់ឬជារដ្ឋថ្មីមួយរដ្ឋដែលមានចលនាឧទ្ទាមនោះតែងតែចាត់ទុកថាជាការទទួលស្គាល់រដ្ឋនោះគឺជាអំពើអមិត្តដ៏ធំមួយហើយចាត់ទុកការទទួលស្គាល់នោះថាជាការទទួលស្គាល់មិនមស្របទៅតាមនីតិអន្តរជាតិ ។

សេចក្តីសន្និដ្ឋាន

        

យើងអាចធ្វើការសន្និដ្ឋានទៅលើការទទួលស្គាល់រដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាលដោយយោងទៅលើ ការអនុវត្តន៏ជាក់ស្តែងរវាងរដ្ឋ និងរដ្ឋយោងទៅលើនីតិអន្តរជាតិជាទំនៀមទំលាប់ដូចតទៅ៖

1)      តាមនីតិអន្តរជាតិអត្ថិភាពនយោបាយនៃរដ្ឋគឺមិនអាស្រ័យទៅលើការទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលរបស់រដ្ឋនោះដោយរដ្ឋផ្សេងទៀត ។

2)      ការទទួលស្គាល់កើតឡើងនៅពេល ដែលរដ្ឋមួយបញ្ជក់ថាខ្លួនយល់ព្រមទទួលថារដ្ឋមួយ ទៀតឬរដ្ឋាភិបាលរបស់រដ្ឋនោះមានពិតប្រាកដមែន ។

3)      ការទទួលស្គាល់រដ្ឋកើតឡើងនៅពេលដែលរដ្ឋមួយព្រមទទួលថារដ្ឋាភិបាលណាមួយតំណាងអោយរដ្ឋមួយទៀត ។

4)      នៅពេលដែលរដ្ឋមួយត្រូវបានទទួលស្គាល់រដ្ឋនោះមានសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចគ្រប់យ៉ាងរបស់ រដ្ឋនិងមានសមត្ថនិច្ចធ្វើទំនាក់ទំនងតាមផ្លូវច្បាប់ជាមួយរដ្ឋណាដែលបានទទួលស្គាល់រដ្ឋនោះ ។

5)      នៅក្រោមនីតិអន្តរជាតិរដ្ឋនីមួយៗមិនអាចទទួលស្គាល់ទឹកដីដែលបានមកពីការឈ្លានពានគំរមកំហែងឬប្រើកម្លាំងឡើយ ។

---

[1] ខៀវ ថាវិកា​ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ២០០១ ទំព័រ ១០៣